Ciżmówka ciemnoblaszkowa

Ciżmówka ciemnoblaszkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	ciżmówkowate
Rodzaj	ciżmówka
Gatunek	ciżmówka ciemnoblaszkowa
Nazwa systematyczna
Crepidotus cesatii (Rabenh.) Sacc. Michelia 1(no. 1): 2 (1877)

Ciżmówka ciemnoblaszkowa (Crepidotus cesatii (Rabenh.) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rodziny ciżmówkowatych (Crepidotaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Crepidotus, Crepidotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1851 r. Gottlob Ludwig Rabenhorst, nadając mu nazwę Agaricus cesati. Obecną nazwę nadał mu w 1877 r. Pier Andrea Saccardo^[1]. Niektóre synonimy^[2]:

• Crepidotus cesatii var. sphaerosporus (Pat.) A. Ortega & Buendía 1989
• Crepidotus cesatii var. subsphaerosporus (J.E. Lange) Senn-Irlet 1995

Nazwę polską zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Kapelusz

O średnicy 6–21 mm, zaokrąglony, nerkowaty, półkolisty, okrągły, u młodych okazów kopytkowaty, później wypukły do płasko-wypukłego, z wyraźnie zagiętym, rzadko karbowanym brzegiem. Powierzchnia matowa, filcowato-owłosiona, u starszych okazów przynajmniej na brzegu owłosiona, biała, u eksykatów biała do kremowej; w miejscu przyczepu często filcowato-kosmówkowa^[4].

Blaszki

L = 8–14, l = 1–2, brzuchate do szeroko brzuchatych, rzadkie lub umiarkowanie gęste, wąsko przyrośnięte, początkowo białe, później kremowe do łososiowych lub różowocynamonowych. Ostrze strzępiaste i białawe^[4]. Trzon ekscentryczny, czasami wyraźny, krótki i gruby, często tylko pseudotrzon. Powierzchnia biała, kosmkowata lub owłosiona^[4].

Miąższ

Cienki, biały, bez zapachu, o gorzkim smaku^[4].

Wysyp zarodników

Winnopłowy, różowocynamonowy lub ochrowopłowy^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6,5–9 × 5,5–7,5 μm, Q = 1–1,3, kuliste do prawie kulistych, rzadziej szeroko podłużne, punktowo-kolczaste lub kolczaste, kolce wyraźnie widoczne w przekroju optycznym; ściany umiarkowanie do słabo zabarwionych. Podstawki 20–30(–39) × 6–10 μm, czterozarodnikowe, czasami mieszane z kilkoma dwuzarodnikowymi, ściśnięte. Cheilocystydy (18–) 24–50 × 5–10(–15) μm, wąsko-workowate, cylindryczne lub maczugowate, w górnej części przeważnie rozgałęzione, często przypominające poroże, czasami wygięte lub kątowe, rzadko septowane, szkliste, cienkościenne. Skórka typu przejściowego między trichodermą a luźnym naskórkiem z przeplatanymi, krzywymi lub zwiniętymi strzępkami; komórki końcowe niezróżnicowane, przeważnie proste, rzadziej zwinięte, o szerokości 2,5–6 μm. Czasami występuje subpelis o szerokości 30–40 μm, złożony z bardzo gęsto upakowanych, napęczniałych strzępek. Brak pigmentu. Sprzążki obecne we wszystkich częściach grzyba^[4].

Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą^[5]. W Polsce podano wiele stanowisk. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[3][6].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na gałązkach wszelkiego rodzaju drewna liściastego, bardzo rzadko na drewnie iglastym, mchach, w wielu różnych typach roślinności^[4]. Owocniki zazwyczaj od lipca do listopada^[3].