Curtis Yarvin
![]() Curtis Yarvin (2023) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Curtis Guy Yarvin |
|---|---|
| Data urodzenia |
1973 |
Curtis Guy Yarvin (ur. 1973), znany też jako Mencius Moldbug – amerykański bloger i programista o skrajnie prawicowych poglądach[1][2][3]. Jest znany, wraz z filozofem Nick Landem, z założenia antyegalitarnego i antydemokratycznego ruchu filozoficznego neoreakcyjnego (NRx) czasem zwanego ciemne oświecenie[4][5].
Na swoim blogu Unqualified Reservations, który pisał w latach 2007–2014, a także w późniejszym newsletterze Gray Mirror, który zaczął wydawać w 2020 r., twierdzi, że amerykańska demokracja to nieudany eksperyment[6], który należy zastąpić odpowiedzialną monarchią, podobną do struktury zarządzania w korporacjach[7].
Poglądy
Yarvin jest opisywany jako "neoreakcjonista", "neomonarchista" i "neofeudalista", który "postrzega liberalizm jako tworzenie systemu totalitarnego i chce zastąpić amerykańską demokrację pewnego rodzaju technomonarchią"[8][9][10][11]. Bronił instytucji niewolnictwa i zasugerował, że niektóre rasy mogą być z natury bardziej skłonne do niewolnictwa niż inne. Twierdzi, że biali mają wyższy iloraz inteligencji niż czarni i sprzeciwia się amerykańskim programom na rzecz praw obywatelskich[12][13].
Ciemne oświecenie
Yarvin uważa, że realną władzę polityczną w Stanach Zjednoczonych sprawuje byt nazywany "Katedrą", czyli nieformalne porozumienie uniwersytetów i prasy głównego nurtu, które współdziałają, aby wpływać na opinię publiczną[14]. Według niego, tzw. klasa społeczna braminów, w nawiązaniu do warny bramin i historycznej bostońskiej klasy wyższej[15], dominuje w społeczeństwie amerykańskim, w którym naucza wartości progresywne. Religijna analogia pochodzi od opinii Yarvina, że ideologia progresywna Katedry jest dostarczana i przedstawiana społeczeństwu przy użyciu takich samych mechanizmów jak autorytety religijne i instytucje dostarczają dogmaty religijne do wyznawców. Yarvin i ruch ciemnego oświecenia stwierdza, że przywiązanie Katedry do równości i praworządności niszczy porządek społeczny[16][17].
Jest adwokatem podejścia, aby amerykański "monarcha" rozwiązał rzekomą Katedrę w pierwszych miesiącach po objęciu urzędu[18]. Akt ten może być rozpoczęty przez ogłoszenie stanu wyjątkowego w przemowie inauguracyjnej wraz z ogłoszeniem tzw RAGE czyli “retire all government employees” - po polsku "zwolnij wszystkich pracowników państwowych"[19].
Bazując na koncepcjach z informatyki, Yarvin twierdzi, że społeczeństwo potrzebuje "twardego resetu" i "ponownego uruchomienia", a nie serii postępujących reform politycznych[17]. Zamiast promować aktywizm, jest adwokatem bierności politycznej twierdząc, że progresywizm upadnie bez prawicowej opozycji[17].
Yarvin proponuje wprowadzenie neo-kameralizmu, bazując na kameraliźmie Fryderyka II Wielkiego[20]. Wg. niego, rządy demokratyczne są nieefektywne, marnotrawią zasoby i powinny zostać zastąpione wieloma spółkami akcyjnymi, w których akcjonariusze wybierają CEO z władzą absolutną, który realizuje interesy akcjonariuszy[17][21]. Taki schemat władzy wg. Yarvina jest o wiele bardziej efektywny niż liberalna demokracja i wskazuje na rządy Denga Xiaopinga i Singapur jako przykłady sukcesów rządów autorytarnych[22].
Yarvin wspiera autorytaryzm oparty na prawicowym libertarianizmie, gdzie silny rząd z jasną hierarchią jest mały i skupiony na minimalnej ilości aspektów państwa. W takim państwie poziom wolności jest wysoki oprócz aspektów politycznych, a obywatel, któremu nie odpowiada zarządanie, może się udać do innego miasta-państwa, preferowanego rozmiaru państwa wg. Yarvina, zarządzanego przez inną korporację[17]. Sam Yarvin wspiera wolność religijną, małżeństwa osób tej samej płci czy rekreacyjne używanie substancji psychoaktywnych[17].
Pomysły Yarvina są popularne wśród amerykańskich prawicowych libertarianów i libertarianów konserwatywnych i są publicznie głoszone przez inwestorów takich jak Peter Thiel, szczególnie aby zrezygnować z pomysłu Stanów Zjednoczonych na rzecz dyktatur CEO firm technologicznych[17].
Wpływ
Administracja Donalda Trumpa
Yarvin wywarł wpływ na niektórych wybitnych inwestorów z Doliny Krzemowej i polityków Partii Republikańskiej, ze szczególnym naciskiem na Petera Thiela[23] czy Marca Andreessena (nieformalnego doradcy Donalda Trumpa)[3]. Wiceprezydent USA J.D. Vance wymienił Yarvina jako osobę, która miała na niego wpływ[24][18][25]. Michael Anton, dyrektor ds. planowania polityki w Departamencie Stanu podczas drugiej prezydentury Trumpa, również omówił pomysły Yarvina[1].
W styczniu 2025 r. Yarvin wziął udział w inauguracyjnej gali Trumpa w Waszyngtonie. Politico doniosło, że był "nieformalnym gościem honorowym" ze względu na jego "nieproporcjonalnie duży wpływ na prawicę Trumpa"[26].
Donald Trump podczas pierwszego dnia urzędowania podpisał akt ustanawiający grupę DOGE do optymalizacji rządu[27]. Pomysł ten jest analogią do idei RAGE[28].
W lutym 2025 francuski periodyk Le Grand Continent stwierdził, że Yarvis był zapleczem ideowym w planie Donalda Trumpa aneksji Strefy Gazy przez Stany Zjednoczone[29], chociaż sam zaprzecza faktowi bycia bezpośrednim pomysłodawcą idei "Gaza, Inc"[30].
Projekt Network State
Pomysły Yarvina, w tym platforma obliczeniowa Urbit jego autorstwa[31], zostały użyte przez inwestora Balaji Srinivasana do wypracowania koncepcji "Network State", czyli tworzenia nowych społeczności internetowych, które są w stanie uzyskać terytorium za pomocą crowdfoundingu i nadać im państwowość. Wielkość i wpływ takiego bytu jest w stanie wypracować uznanie w społeczności międzynarodowej i nie koniecznie jako byt mikropaństwowy[32][33]. Network State jest utożsamiany z pojęciem technokolonializmu[34], a filozof Slavoj Žižek przyrównuje tę ideę do Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[19].
Osoby powiązane z projektem "Network State" wyrażały chęć kupna i odbywały wizyty do Grenlandii, w czasie w którym administracja Donalda Trumpa również składała oferty i odbywała wizyty[35][36][37][38][39].
Przypisy
- 1 2 Jason Wilson, He’s anti-democracy and pro-Trump: the obscure ‘dark enlightenment’ blogger influencing the next US administration, „The Guardian”, 21 grudnia 2024, ISSN 0261-3077 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Chris Lehmann, The Reactionary Prophet of Silicon Valley, 27 października 2022, ISSN 0027-8378 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- 1 2 David Marchese, Curtis Yarvin Says Democracy Is Done. Powerful Conservatives Are Listening., „The New York Times”, 18 stycznia 2025, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Evangelia Kindinger, Mark Schmitt, The Intersections of Whiteness, Routledge, 4 stycznia 2019, ISBN 978-1-351-11277-2 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Rosie Gray, The Anti-Democracy Movement Influencing the Right [online], The Atlantic, 10 lutego 2017 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Dylan Matthews, The alt-right is more than warmed-over white supremacy. It’s that, but way way weirder. [online], Vox, 18 kwietnia 2016 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ George Hawley: Making sense of the alt-right. Columbia University Press, 2017, s. 43–45. ISBN 978-0231185127.
- ↑ Michelle Goldberg, Opinion | The Awful Advent of Reactionary Chic, „The New York Times”, 26 kwietnia 2022, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Neo-monarchist blogger denies he's chatting with Steve Bannon - Vox [online], web.archive.org, 20 maja 2020 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-20].
- ↑ Alt-right darling Mencius Moldbug wanted to destroy democracy. Now he wants to sell you web services - The Verge [online], web.archive.org, 13 czerwca 2019 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13].
- ↑ The Moldbug Variations | Corey Pein [online], The Baffler, 9 października 2017 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Tess Townsend, Controversy Rages Over 'Pro-Slavery' Tech Speaker Curtis Yarvin, „Inc”, 31 marca 2016 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2025-03-29] (ang.).
- ↑ Chris Lehmann, The Reactionary Prophet of Silicon Valley, 27 października 2022, ISSN 0027-8378 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Sullivan: Why the Reactionary Right Must Be Taken Seriously [online], web.archive.org, 20 listopada 2018 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
- ↑ American Experience | Murder at Harvard | People & Events [online], web.archive.org, 17 sierpnia 2003 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2003-08-17].
- ↑ Toby Young, The woke movement is finally over [online], The Spectator, 27 lutego 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Joshua Tait, Key Thinkers of the Radical Right: Behind the New Threat to Liberal Democracy., Oxford University Press, 2019, s. 187–203, ISBN 978-0190877606.
- 1 2 Andrew Prokop, Curtis Yarvin wants American democracy toppled. He has some prominent Republican fans. [online], Vox, 24 października 2022 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- 1 2 Slavoj Žižek, NETWORK STATES? NO THANKS! [online], ŽIŽEK GOADS AND PRODS, 8 marca 2025 [dostęp 2025-04-06].
- ↑ Behind the Internet's Anti-Democracy Movement - The Atlantic [online], web.archive.org, 10 lutego 2017 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-10].
- ↑ Martyn Wendell Jones, How the Internet Broke J.D. Vance's Brain [online], www.thebulwark.com [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Chang Che, The Father of Chinese Authoritarianism Has a Message for America, „The New Yorker”, 21 grudnia 2024, ISSN 0028-792X [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ James Pogue, Inside the New Right, Where Peter Thiel Is Placing His Biggest Bets [online], Vanity Fair, 20 kwietnia 2022 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Jonathan Mahler, Ryan Mac, Theodore Schleifer, How Tech Billionaires Became the G.O.P.’s New Donor Class, „The New York Times”, 18 października 2024, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Ian Ward, The Seven Thinkers and Groups That Have Shaped JD Vance’s Unusual Worldview [online], POLITICO, 18 lipca 2024 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Ian Ward, Curtis Yarvin’s Ideas Were Fringe. Now They’re Coursing Through Trump’s Washington. [online], POLITICO, 30 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Trump made DOGE part of the government. Here's what that might mean [online], AP News, 22 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Gaby Del Valle, Elon Musk’s new DOGE plans are actually old ideas about mass deregulation [online], The Verge, 22 listopada 2024 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Matheo Malik, Gaza Inc. : l’influence cachée derrière le plan de Trump [online], Le Grand Continent, 7 lutego 2025 [dostęp 2025-04-06] (fr.).
- ↑ Curtis Yarvin, Gaza, Inc. [online], Gray Mirror, 6 lutego 2025 [dostęp 2025-04-06].
- ↑ Decoding the "Network State" [online], America 2.0, 6 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ The Network State - MicroWiki [online], micronations.wiki [dostęp 2025-04-06].
- ↑ The Tech Baron Seeking to “Ethnically Cleanse” San Francisco | The New Republic [online], web.archive.org, 27 kwietnia 2024 [dostęp 2025-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2024-04-27].
- ↑ Lucas Ropek, Worst New Trend of 2024: Techno-Colonialism and the Network State Movement [online], Gizmodo, 27 grudnia 2024 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Margaux MacColl, 'I went to Greenland to try to buy it': Meet the founder who wants to recreate Mars on Earth [online], TechCrunch, 15 listopada 2024 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Meet the Bros Behind Trump's Greenland Bluster [online], America 2.0, 17 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Lucas Ropek, Peter Thiel-Backed Startup That Wanted to Buy Greenland Is Thrilled That Trump Wants to Buy Greenland [online], Gizmodo, 10 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Ian Ward, The Spiritual Case for Greenland [online], POLITICO, 16 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
- ↑ Lucas Ropek, Elon Musk and Peter Thiel's Party Pal Is Tasked With Buying Greenland for Trump [online], Gizmodo, 17 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-06] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Unqualified Reservations – Blog wydawany pod pseudonimem Mencius Moldbug
- Gray Mirror – konto Yarvina na Subtstacku
