Czapecznik

Czapecznik
	Chironax
	K. Andersen, 1912
	; Czapecznik owocożerny (Ch. melanocephalus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Cynopterinae
Plemię	Balionycterini
Rodzaj	czapecznik
	Typ nomenklatoryczny
	Pteropus melanocephalus Temminck, 1825
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Czapecznik^[2] (Chironax) – rodzaj ssaków z podrodziny Cynopterinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniej Azji^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała 55–72 mm, długość ucha 9–15 mm, długość tylnej stopy 9,3–10,6 mm, długość przedramienia 43–48 mm; masa ciała 12–20 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1912 roku duński chiropterolog Knud Andersen w publikacji swojego autorstwa traktującej o nietoperzach znajdujących się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Londynie^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) czapecznik owocożerny (Ch. melanocephalus).

Etymologia

Chironax: gr. χειρωναξ kheirōnax, χειρακτος kheiraktos ‘mistrz w ręku’, od χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’; αναξ anax, ανακτος anaktos ‘mistrz, pan’^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]^[6]^[3]^[2]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[8]
	Chironax melanocephalus	(Temminck, 1825)	czapecznik owocożerny	2 podgatunki	południowy Półwysep Malajski, północna i południowa Sumatra (wraz z wyspą Nias), zachodnia Jawa i Borneo; zakres wysokości: powyżej 600 m n.p.m.	DC: 5,5–7,2 cm DO: bezogonowy DP: 4,4–4,8 cm MC: 16–20 g	LC
	Chironax tumulus	Bergmans & Rozendaal, 1988		gatunek monotypowy	endemit Indonezji (północno-, środkowo- i południowo-wschodni Celebes); zakres wysokości: do 960 m n.p.m.	DC: około 5,6 cm DO: bezogonowy DP: 4,3–4,8 cm MC: 12–17 g	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunek niepoddany jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 K. Anderson: Catalogue of the Chiroptera in the collection of the British Museum. Wyd. 2. Cz. 1: Megachiroptera. London: The Trustees, 1912, s. 658. (ang.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 78. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 77–78. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Chironax. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-14].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 450. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-12-23]. (ang.).
↑ Taxonomy: Chironax – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-23]. (ang.).

[8] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Andersen-1] 1 2 3 K. Anderson: Catalogue of the Chiroptera in the collection of the British Museum. Wyd. 2. Cz. 1: Megachiroptera. London: The Trustees, 1912, s. 658. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 78. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Giannini&inni-4] 1 2 3 4 5 N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 77–78. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Chironax. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-14].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 450. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-12-23]. (ang.).

[9] Taxonomy: Chironax – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]