Czuboustek

Czuboustek
	Lophostoma
	d’Orbigny, 1836
	; Czuboustek białogardły (L. silvicolum)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	liścionosowate
Podrodzina	liścionosy
Plemię	Phyllostomini
Rodzaj	czuboustek
	Typ nomenklatoryczny
	Lophostoma silvicolum d’Orbigny, 1836
Synonimy
	Chrotopterus J.A. Allen, 1910;
	Chrotopterus J.A. Allen, 1910;
Gatunki
	8 gatunków – zobacz opis w tekście
	8 gatunków – zobacz opis w tekście

Czuboustek^[3] (Lophostoma) – rodzaj ssaków z podrodziny liścionosów (Phyllostominae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące od Meksyku do Ameryki Południowej^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 42–89 mm, długość ogona 8–22 mm, długość ucha 19,2–39 mm, długość tylnej stopy 9–19 mm, długość przedramienia 34–59 mm; masa ciała 9,9–39 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1836 roku francuski przyrodnik Alcide d’Orbigny w publikacji własnego autorstwa zatytułowanej Podróż po Ameryce Południowej: (Brazylia, Wschodnia Republika Urugwaju, Republika Argentyńska, Patagonia, Republika Chile, Republika Boliwii, Republika Peru), odbyta w latach 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832 i 1833^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) czuboustek białogardły (L. silvicola).

Etymologia

Lophostoma: gr. λοφος lophos ‘czub’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’^[8].
Chrotopterus: gr. χρως khrōs, χρωτος khrōtos ‘skóra’; -πτερος -pteros ‘-skrzydły’, od πτερον pteron ‘skrzydło’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Chrotopterus carrikeri J.A. Allen, 1910.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]^[7]^[4]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]^[11]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]^[11]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[11]^[b]	Status IUCN^[12]
Lophostoma kalkoae	Velazco & A.L. Gardner, 2012	czuboustek białobrzuchy	gatunek monotypowy	endemit Panamy: znany tylko z miejsca typowego w Parku Narodowego Soberanía (prowincja Colón)	DC: brak danych DO: 0,8–0,9 cm DP: 4,4–4,6 cm MC: brak danych	DD
Lophostoma brasiliense	W. Peters, 1867	czuboustek karłowaty	gatunek monotypowy	od wschodnich zboczy Andów w Kolumbii, Ekwadorze, Peru i Boliwii do Orinoquia i wschodniej części stanu Amazonas w Wenezueli, Gujana, Surinam, Gujana Francuska i Brazylia; zakres wysokości: poniżej 500 m n.p.m.	DC: 4,2–6,1 cm DO: 0,8–1,3 cm DP: 3,4–4 cm MC: 9,9–13,8 g	LC
Lophostoma nicaraguae	(G.G. Goodwin, 1942)		gatunek monotypowy	szeroko rozpowszechniony od Meksyku (stany Oaxaca, Chiapas, Campeche i Quintana Roo), przez Amerykę Środkową do północnej Ameryki Południowej (Kolumbia i Ekwador); zakres wysokości: do 1300 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,1–3,6 cm MC: brak danych	NE
Lophostoma carrikeri	(J.A. Allen, 1910)	czuboustek termitierowy	gatunek monotypowy	wschodnia Kolumbia, południowa Wenezuela, region Gujana, północno-wschodni Ekwador, wschodnie Peru, północna Brazylia i północna Boliwia	DC: 6,6–7,6 cm DO: 1–1,5 cm DP: 4,2–4,8 cm MC: 18–25 g	LC
Lophostoma schulzi	(Genoways & S.L. Williams, 1980)	czuboustek skryty	gatunek monotypowy	region Gujana oraz północna Brazylia (stany Amazonas, Pará i Amapá); zakres wysokości: powyżej 1500 m n.p.m.	DC: 6,3–6,9 cm DO: 1,2–1,3 cm DP: 4,2–4,5 cm MC: około 15 g	LC
Lophostoma occidentale	(W.B. Davis & D.C. Carter, 1978)	czuboustek równikowy	gatunek monotypowy	zachodnia Kolumbia (departamenty Chocó, Valle del Cauca i Cauca), zachodnie niziny i podgórza Ekwadoru oraz północno-zachodniego Peru (regiony Tumbes i Piura); zakres wysokości: 300–980 m n.p.m.	DC: 7–7,7 cm DO: 1,6–2,2 cm DP: 5,1–5,7 cm MC: 21–30 g	NT
Lophostoma evote	(W.B. Davis & D.C. Carter, 1978)	czuboustek nizinny	gatunek monotypowy	południowy Meksyk (południowa część stanu Veracruz, północno-wschodnia część stanu Oaxaca, południowa części półwyspu Jukatan oraz stan Chiapas), Belize, północna Gwatemala i północny Honduras; zakres wysokości: poniżej 100 m n.p.m.	DC: 4,9–7 cm DO: 1,1–1,8 cm DP: 4,7–5,3 cm MC: 14–23 g	LC
Lophostoma silvicola	d’Orbigny, 1836	czuboustek białogardły	3 podgatunki	od Hondurasu i Nikaragui na południe do Ekwadoru, Peru, Boliwii, Paragwaju i Brazylii; zakres wysokości: do 600 m n.p.m.	DC: 6,6–8,9 cm DO: 1–2,2 cm DP: 5–5,9 cm MC: 25–39 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ Nie Chrotopterus W. Peters, 1865.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou), exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. T. 4: Mammifères. Paris: Chez Pitois-Levrault et ce., libraires-éditeurs, rue de la Harpe, 1847, s. 11. (fr.).
↑ J.A. Allen. Mammals from the Caura District of Venezuela, with Description of a new Species of Chrotopterus. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 28, s. 147, 1910. (ang.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 104. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 164–166. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 503–505. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lophostoma. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 496–497. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 384.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 188.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).
1 2 3 D.A. Esquivel, M.J.R. Pereira, J.D. Stuhler, D.M. Rossoni, P.M. Velazco & F.M. Bianchi. Multiples lines of evidence unveil cryptic diversity in the Lophostoma brasiliense (Chiroptera: Phyllostomidae) complex. „Systematics and Biodiversity”. 20 (1), s. 2110172, 2022. DOI: 10.1080/14772000.2022.2110172. (ang.).
↑ Taxonomy: Lophostoma – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).

</references>

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Nie Chrotopterus W. Peters, 1865.

[13] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Orbigny-1] 1 2 A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou), exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. T. 4: Mammifères. Paris: Chez Pitois-Levrault et ce., libraires-éditeurs, rue de la Harpe, 1847, s. 11. (fr.).

[Allen-3] J.A. Allen. Mammals from the Caura District of Venezuela, with Description of a new Species of Chrotopterus. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 28, s. 147, 1910. (ang.).

[Cichocki&inni-4] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 104. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 164–166. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Solari&inni-6] 1 2 3 4 5 S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 503–505. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lophostoma. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).

[amw-8] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 496–497. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792131_384]-9] Palmer 1904 ↓, s. 384.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791935_188]-10] Palmer 1904 ↓, s. 188.

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).

[esq&inni-12] 1 2 3 D.A. Esquivel, M.J.R. Pereira, J.D. Stuhler, D.M. Rossoni, P.M. Velazco & F.M. Bianchi. Multiples lines of evidence unveil cryptic diversity in the Lophostoma brasiliense (Chiroptera: Phyllostomidae) complex. „Systematics and Biodiversity”. 20 (1), s. 2110172, 2022. DOI: 10.1080/14772000.2022.2110172. (ang.).

[14] Taxonomy: Lophostoma – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[b]

[12]