Dal (jacht)
 Dal w Centrum Konserwacji Wraków Statków | |
| Numer na żaglu |
PZ 1933 (w roku 1980)[1] |
|---|---|
| Właściciel | |
| Dane podstawowe | |
| Typ |
Hexe[2] |
| Materiał | |
| Historia | |
| Data budowy |
1926 (lub 1927)[2] |
| Dane techniczne | |
| Wyporność |
4,5 t |
| Długość kadłuba |
8,5 m |
| Szerokość (B) |
2,85 m |
| Ożaglowanie | |
| Typ ożaglowania | |
| Powierzchnia ożaglowania |
45 m² |
| Liczba masztów |
1 |
| Napęd mechaniczny | |
| Silnik |
został zdemontowany przed wyprawą |
Dal – slup na którym w latach 1933/1934 Andrzej Bohomolec, Jerzy Świechowski i Jan Witkowski przepłynęli Atlantyk[3].
Jacht Dal był 8,5-metrowym slupem o szerokości 2,15 m, zanurzeniu 1,3 m, wyporności 4,5 t i powierzchni żagli 45m²[4]. Cena kupna (wraz z późniejszymi remontami) wynosiła ok. 11 000 zł (PLZ)[5].
Bohomolec chciał, żeby Dal została w USA jako symbol Polski morskiej[wymaga weryfikacji?][6]. Za 1623,40 dolarów sprzedał jacht Zjednoczeniu Polskiemu Rzymskokatolickiemu i chociaż suma ta nie równoważyła wartości łodzi, cel osiągnął: do 1941 Dal stała w miejscu wystawowym na wodzie, później na lądzie przed chicagowskim Museum of Science and Industry (Muzeum Wiedzy i Przemysłu[4]), a od 1942 do 1967, przez przeszło 20 lat, wewnątrz Muzeum w dziale Transportu. W 1967 Muzeum zrezygnowało z wystawiania Dali[4]: jeśli nie znalazłby się nikt, kto mógłby ją przejąć, jacht miał zostać spalony. Wtedy plan przejęcia „Dali” wyremontowanie jej własnym kosztem i pracą, a następnie przekazanie Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku zgłosił Ireneusz Gieblewicz (ur. 7 września 1935), żeglarz, jachtowy sternik morski, od 1966 mieszkający w USA[7].
Swoje zamierzenie Gieblewicz wykonał. W 1980 Dal została przetransportowana na pokładzie statku „Bronisław Lachowicz” do Bremerhaven. Stamtąd do Kanału Kilońskiego Gieblewicz popłynął sam, a dalej – z Edwardem Waszkiewiczem – przez Szwecję, Szczecin, Świnoujście do Gdyni[7][4]. Na ostatnim etapie rejsu, ze Szczecina do Gdyni i Gdańska, Dalą dowodził Wojciech Jacobson, a w załodze byli: Ireneusz Gieblewicz, Barbara Gieblewicz (jego żona) i Wiktor Rachubiński z JK AZS Szczecin[8]. Odcinek Świnoujście – Hel Dal przebyła w 33 godziny (średnia prędkość 6,06 w). 16 sierpnia 1980 Ireneusz Gieblewicz zameldował na kei Basenu Jachtowego im. Zaruskiego w Gdyni, że po 47 latach jacht Dal powrócił do Polski. Akt darowizny Dali Centralnemu Muzeum Morskiemu Gieblewicz podpisał w Gdańsku 19 września 1980[7][8].
Jacht został umieszczony na zewnątrz Centralnego Muzeum Morskiego (Narodowe Muzeum Morskie) w Gdańsku, gdzie był eksponowany przez 4 lata. W 1985 jacht został umieszczony w hangarze. W 1995 został przewieziony do magazynów w Tczewie[4]. Andrzej Bohomolec nie był obecny podczas powrotu Dali do Polski, ale chcąc symbolicznie zaznaczyć swą obecność, ufundował z tej okazji Kaplicę Ludzi Morza (w kościele Mariackim w Gdańsku), gdzie na płaskorzeźbie, na fali morskiej widoczna jest sylwetka jachtu Dal oraz napis: „Matce Bożej, patronce dalekich mórz i oceanów, kaplicę tę ufundował – żeglarz Andrzej Bohomolec”.
W 2014 jacht przetransportowano do Pucka i wyremontowano[4].
Od 2016 Dal jest wystawiona w Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie (oddział Narodowego Muzeum Morskiego)[9][10][11].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ ALFA BRAVO, Wojenne losy żeglarzy z jachtu "Dal" - GospodarkaMorska.pl [online], GospodarkaMorska.pl - twój portal morski [dostęp 2022-09-15] (pol.).
- 1 2 3 Wymiana stępki w jachcie Dal - zamówienie dodatkowe - Przetargi.eGospodarka.pl [online], www.przetargi.egospodarka.pl [dostęp 2022-09-15].
- ↑ Andrzej Bohomolec, Wyprawa jachtu "Dal", Towarzystwo Wydawnicze "Rój", 1936 [dostęp 2022-09-15].
- 1 2 3 4 5 6 Nowe życie jachtu „Dal” [online], Narodowe Muzeum Morskie, 16 lutego 2015 [dostęp 2023-05-02] (pol.).
- ↑ Mieczysław Majcher (red.), 42 dni w walce z Atlantykiem, „Sport Wodny”, 9 (18), „WAW” Warszawska Agencja Wydawnicza S-ka z odp., 1 listopada 1933 [dostęp 2023-05-02].
- ↑ R. Niewiadomski, Jerzy Świechowski, Zdobywca Atlantyku udziela nam wywiadu, Mieczysław Majcher (red.), „Sport Wodny”, 11 (1), „WAW” Warszawska Agencja Wydawnicza S-ka z odp., 1935, s. 9 [dostęp 2023-05-08].
- 1 2 3 Ireneusz Gieblewicz: Powrót jachtu Dal. Warszawa: Efekt, 2017.
- 1 2 Wojciech Jacobson: Knaga i kipa z Dali. [dostęp 2024-12-09].
- ↑ Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie – premiera nowego oddziału NMM [online], Narodowe Muzeum Morskie [dostęp 2023-05-02] (pol.).
- ↑ Centrum Konserwacji Wraków Statków. Narodowe Muzeum Morskie. [dostęp 2023-05-02].
- ↑ Jerzy Klawiński, Jachty niezwykłe: historia s/y DAL, czyli ułan na jachcie [online], zagle.se.pl, 13 stycznia 2017 [dostęp 2023-05-02].
Bibliografia
- Bohomolec, Andrzej, Wyprawa jachtu „Dal”, Warszawa : Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1936.
- Bohomolec, Andrzej, Wyprawa jachtu „Dal”, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1957.
- Kaszowski, Aleksander i Zbigniew Urbanyi, Polskie jachty na oceanach, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, ISBN 83-215-4410-X.