Dialekt południowo-zachodniomacedoński

Dialekt południowo-zachodniomacedoński^[1] (mac. костурско-корчански говори^[2]) – ugrupowanie gwar macedońskich, charakteryzujące się licznymi archaizmami wynikającymi z peryferyjnego położenia, w których wyodrębnia się gwarę korczańską, kosturską i nestramską.

Charakterystycznymi cechami fonetycznymi gwar południowo-zachodnich są:

• typowe, charakterystyczne dla gwar centralnych, kontynuanty prasłowiańskich jerów, np. son, den z psł. *sъnъ, *dьnь, co odróżnia ten obszar od gwar południowomacedońskich^[3],
• na większości obszaru zachowanie prasłowiańskich samogłosek nosowych, charakterystyczne również dla gwar południowomacedońskich^[4][5],
• brak środkowomacedońskiego przejścia *ję- > *jǫ-^[3],
• w wielu gwarach przejścia psł. *ě (jać) oraz *ę w ’ä w zgłoskach akcentowanych^[3],
• prasłowiańskie *ť i *ď dały odpowiednio šč oraz žǯ (ždž), žd lub ž^[6],
• różnorodne kontynuanty prasłowiańskiego sonantycznego *l̥, np. l̥, ol, ^oł, ^ał, ə lub też al, ăl, ål^[3],
• grupa *čr- na ogół dała čer- lub čar, choć na północy obszaru dała, podobnie jak w gwarach centralnych, cr-^[6],

Morfologia gwar południowo-zachodnich wyróżnia się takimi cechami, jak:

• rozmaite partykuły futuralne: ḱe, za lub ža (zapewne z wcześniejszego šče da)^[6],
• konstrukcje czasownikowe z imam typu jas imam praveno oraz typu sum dojden,
• jeden rodzajnik (w odróżnieniu od trojakiego w literackim macedońskim) -o, -ta, -to^[6],
• użycie końcówki -nišča w l. mn. rzeczowników rodzaju nijakiego, np. kučenišča, polenišča^[7],
• obecność form dopełniacza i celownika typu čovekatogo, čovekutomu^[5],
• zaimek wskazujący soj z psł. *sь^[5],
• charakterystyczny przyrostek -ar pochodzenia albańskiego, tworzący nazwy mieszkańców miast, np. Nestramar, Korčar^[8].

• Franciszek Sławski: Zarys dialektologii południowosłowiańskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
• Bożidar Widoeski: Дијалекти на македонскиот јазик. T. 1. Skopje: MANU, 1998. (mac.).