Hurma hebanowa

Hurma hebanowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

hebankowate

Rodzaj

hurma

Gatunek

hurma hebanowa

Nazwa systematyczna
Diospyros ebenum J.Koenig ex Retz.
Physiogr. Sälsk. Handl. 1: 176 1781[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

brak danych

Hurma hebanowa (Diospyros ebenum J.Koenig ex Retz.), nazywana również hebanowym drzewem, hebankiem hebanem i hebanowcem hebanowym (ta nazwa jest nieprawidłowa) – gatunek drzewa z rodziny hebankowatych. Rośnie dziko w Indiach i na Sri Lance[5].

Drewno

Morfologia

Drzewo o wysokości do 25 m i średnicy pnia do 60 cm[6]. Liście podłużnie jajowate lub lancetowate, nagie i całobrzegie. Kwiaty rozdzielnopłciowe, wyrastające po 3-15 w kątach liści. Mają 4-ząbkowy kielich, szerokodzwonkowatą koronę o białawych i kosmatych płatkach, 1 słupek i około 20 pręcików. Owocem jest ciemna jagoda[7].

Drewno

Jest jednym z rodzajów hebanu. Drewno hurmy hebanowej w stanie suchym ma ciężar właściwy 915 kg/m3 (w stanie mokrym do 1200 kg/m3), twardość (badana metodą Janki) 10790 N, wytrzymałość na ściskanie 63,5 MPa. Biel jest jasnożółty i wyraźnie oddzielony od twardzieli, która jest czarna jak smoła, czasem z szarymi lub ciemnobrązowymi smugami. Jest błyszczące, słoje słabo widoczne, promienie dostrzegalne tylko pod mikroskopem. Jest odporne na butwienie, na owady i bardzo trwałe. Nie posiada zapachu. Jest wysoko cenionym gatunkiem drewna, przez co osiąga wysokie ceny[6].

Zastosowanie

  • Główną wartość użytkową stanowi drewno. Jest wykorzystywane do wyrobu drewnianych instrumentów muzycznych (np. klarnety, flety), klawiszy fortepianowych, elementów skrzypiec, niektórych instrumentów pomiarowych, do produkcji ekskluzywnych mebli i przedmiotów ozdobnych[7].
  • Według niektórych badaczy roślin biblijnych drewno hurmy hebanowej i dalbergii czarnodrzew są przywołane w Biblii w kilku miejscach (np. Ez 27,15, PnP 3,10, Am 3,15)[8].
  • Owoce przez miejscową ludność używane są do zatruwania i łowienia ryb[9].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  4. ↑ Diospyros ebenum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
  6. 1 2 Ceylon Ebony. [dostęp 2014-12-03].
  7. 1 2 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  8. ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  9. ↑ Diospyros ebenum – World Agroforestry Centre. [dostęp 2014-12-03].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.