Wrośniaczek skorupiasty
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wrośniaczek skorupiasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Diplomitoporus crustulinus (Bres.) Domański Acta Soc. Bot. Pol. 39: 192 (1970) | |
Wrośniaczek skorupiasty (Diplomitoporus crustulinus (Bres.) Domański) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Diplomitoporus, Incertae sedis, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1925 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Poria crustulina. Obecną nazwę nadał mu Stanisław Domański w 1970 r.[1] Synonimy[2]:
- Antrodia crustulina (Bres.) Ryvarden 1973
- Coriolellus crustulinus (Bres.) Domański 1964
- Fabisporus crustulinus (Bres.) Zmitr. 2001
- Poria crustulina Bres. 1925
- Poria crustulina var. xerophytica D.V. Baxter 1947
- Tyromyces crustulinus (Bres.) Parmasto 1959
W 1965 r. S. Domański nadał mu polską nazwę podskórnik skorupiasty, w 1999 r. Władysław Wojewoda zarekomendował nazwę wrośniaczek skorupiasty[3].
Morfologia
Zazwyczaj jednoroczny, ale czasami odradzający się, rozpostarty, o grubości do 4 mm, rozproszony, bez charakterystycznego zapachu lub smaku. Powierzchnia hymenialna u młodych okazów jasnokremowa lub jasnożółta, w stanie suchym żółtawa z różowawym odcieniem do brązowożółtego, połyskująca. Rurki w stanie suchym dość twarde, o długości do 5 mm, pory kanciaste, około 3–4 na mm, dissepiment cienki i strzępiasty. Brzeg wysychający, jasnokremowy, matowy, wąski. Kontekst jasnokremowy, miękko-gąbczasty, cienki; trama zwykle szybko twardnieje[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimityczny, kontekst składa się głównie ze strzępek szkieletowych, o średnicy 3–5 µm, rzadko rozgałęzionych, przeważnie grubościennych, a nawet litych i nieseptowanych, z niektórymi strzępkami generatywnymi, które są cienkościenne, guzkowo-septowane, o średnicy 3–5 µm. Trama jest ciągła z kontekstem, zbudowana z podobnych strzępek, z wyjątkiem bardziej zwartego ułożenia. Hymenium o grubości 14–17 µm, na strzępkach kołki strzępkowe. Cystydiole wrzecionowate, o średnicy 3–5 µm. Podstawki maczugowate, 13–15 × 6–8 µm. Zarodniki szkliste, gładkie, nieamyloidalne, 5–7 × 2,5–3,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie najwięcej jego stanowisk podano na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce do 2003 r. podano jedno stanowisko[3], ale w późniejszych latach podano kilka następnych[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Nadrzewny saprotrof występujący na martwym drewnie[3], głównie na świerkach i jodłach[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2025-05-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2025-05-10] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 218, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 J.L. Lowe, . Polyporaceae of North America. The genus Poria, t. 90, State University College of Forestry at Syracuse University., 1966, s. 101 [dostęp 2025-05-10] (ang.).
- ↑ Występowanie Diplomitoporus crustalinus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2025-05-10].
- ↑ Diplomitoporus crustulinus (wrośniaczek skorupiasty) [online], grzyby.pl [dostęp 2025-05-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 63, ISBN 83-89648-38-5.