Domaszkowski Potok

Domaszkowski Potok
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Sudety Wschodnie

Potok
Długość ok. 11,623 km
Spadek

ok. 37‰

Powierzchnia zlewni

ok. 15,65[1] km²

Źródło
Miejsce południowo-wschodnie zbocze wzniesienia Szerokiej Kopy
Wysokość

ok. 835 m n.p.m.

Współrzędne

50°12′36″N 16°46′45″E/50,210000 16,779167

Ujście
Recypient Nysy Kłodzkiej
Miejsce

na zachód od Domaszkowa

Wysokość

ok. 395 m n.p.m.

Współrzędne

50°12′36″N 16°39′04″E/50,210000 16,651111

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „ujście”

Domaszkowski Potokpotok górski w południowo-zachodniej Polsce w woj. dolnośląskim w Sudetach Wschodnich[2]. W przeszłości potok nosił nazwy: niem. Ebesdorfer Wasser, Kahle Wasser[3].

Górski Potok o długości około 11,623 km, prawy dopływ Nysy Kłodzkiej, jest ciekiem III rzędu[4] należącym do dorzecza Odry, zlewiska Morza Bałtyckiego.

Położenie

Potok w Masywie Śnieżnika[5] i Obniżenie Bystrzycy Kłodzkiej. Źródło potoku położone jest na wysokości ok. 835 m n.p.m. na obszarze Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego w południowo-zachodniej części Masywu Śnieżnika na południowo-wschodnim zboczu wzniesienia Szeroka Kopa.

Charakterystyka

W części źródliskowej potok przez niewielki odcinek płynie w kierunku południowo-zachodnim, szerokim wyżłobieniem, wytworzonym na zboczu Szerokiej Kopy. Od poziomu 790 m n.p.m. potok skręca na zachód i płynie dobrze wykształconą V-kształtną wąską o stromych zboczach, głęboko wciętą doliną, ograniczoną od strony północnej i południowej okazałymi zboczami. Na poziomie 670 m n.p.m. przed wzniesieniem Gołota potok lekko skręca w kierunku północno-zachodnim i opuszcza granicę Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego wpływając na otwarty teren. Po przepłynięciu kilkuset metrów, na południe od miejscowości Jaworek wpływa na obszar Obniżenia Bystrzycy Kłodzkiej i płynie w kierunku wsi Jaworek[6]. Na poziomie 460 m n.p.m. na zachodnim skraju Jaworka potok skręca na zachód i meandrując płynie wśród zabudowań Domaszkowa w kierunku ujścia, gdzie na wysokości ok. 395 m n.p.m. na zachodnim krańcu Domaszkowa uchodzi do Nysy Kłodzkiej[7]. Szerokość potoku 4-5 m, głębokość 20–25 cm. Koryto rzeki kamienisto-żwirowe słabo spękane i nieprzepuszczalne. Brzeg naturalny, tylko w partii ujściowej obudowany kamieniami[8]. Zasadniczy kierunek biegu potoku jest zachodni. Jest to potok górski odwadniający południowo-zachodnią część Masywu Śnieżnika i południowo-wschodnią część Obniżenia Bystrzycy Kłodzkie. Potok częściowo uregulowany w większości swojego biegu, a szczególnie w górnej części dziki. W większości swojego biegu płynie wśród terenów zagospodarowanych rolniczo i zabudowanych. Brzegi w 70% zadrzewione, dno bez roślin. Potok w górnym biegu ma duże spadki i szybki przepływ. Po wypłynięciu z terenu górskiego do Rowu Nysy Kłodzkiej spadek gwałtownie maleje, ale ciek nadal zachowuje charakter górskiego potoku.

Budowa geologiczna

Rzeka płynie przez obszar zbudowany ze skał metamorficznychmetamorfik Lądka i Śnieżnika. Tworzą go łupki łyszczykowe i gnejsy śnieżnickie, a podrzędnie kwarcyty, amfibolity i łupki amfibolitowe, erlany i łupki grafitowe.

Dopływy

  • Pr. Jaworek, Dopływ w Domaszkowie

oraz kilka bezimiennych strumieni i potoków mających źródła na zboczach przyległych wzniesień oraz kilkanaście cieków okresowych.

Miejscowości nad rzeką

Domaszków, Jaworek.

Rozwój osadnictwa wzdłuż rzeki

Osadnictwo rozwinęło się w dolnym i środkowym biegu Domaszkowskiego Potoku w XII wieku. W XIII wieku Cystersi z Kamieńca Ząbkowickiego, rozpoczęli planową akcję kolonizacji i wycinania potężnych lasów w celu rozwinięcia rolnictwa u podnóża Śnieżnika. Po 1945 r. dolina została zasiedlona ludnością ze wschodnich krańców Polski. Mieszkańcy doliny w większości utrzymywali się z rolnictwa i pracy w lesie. Pod koniec lat 70. XX wieku wieś w górnej części nieznacznie się wyludniła.

Bibliografia

  • Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
  • Praca zbiorowa, mapa turystyczna Sudety Wschodnie, Skala 1:60.000, wydawca:ExpressMap, Warszawa, 2010, ISBN 978-83-7546-262-3.
  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16 Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1993, ISBN 83-7005-341-6.

Przypisy

  1. Zlewnia Potoku
  2. mapa: Domaszkowski Potok dopływ Nysy Kłodzkiej
  3. Monitor Polski Nr A-62 z dnia 17 lipca 1951 r. str.815 lp dop. 41.11
  4. Domaszkowski Potok Tab. 7 lp.17.
  5. Słownik geografii turystycznej Sudetów Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. redakcja Marek Staffa. T. 16: Karkonosze. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 76. ISBN 83-7005-341-6.
  6. Mapa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu
  7. Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki; Mapa; skala 1:40 000; Wyd. Studio Plan; Wrocław; 2014r.;ISBN 978-83-64156-79-3
  8. Ichtiofauna górnego dorzecza Nysy Kłodzkiej str.7