Domingohutia

Domingohutia
	Plagiodontia
	F. Cuvier, 1836
	; Domingohutia haitańska (P. aedium) na czarno-białej ilustracji z 1836 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Octodontoidea
Rodzina	kolczakowate
Podrodzina	hutie
Plemię	domingohutie
Rodzaj	domingohutia
	Typ nomenklatoryczny
	Plagiodontia aedium F. Cuvier, 1836
Synonimy
	Plagiodon: Lilljeborg, 1866; Plagiodonta: F.-J. Pictet, 1857; Plagiodon: Alston, 1876;
	Plagiodon: Lilljeborg, 1866; Plagiodonta: F.-J. Pictet, 1857; Plagiodon: Alston, 1876;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Domingohutia^[5] (Plagiodontia) – rodzaj ssaków z podrodziny hutii (Capromyinae) w obrębie rodziny kolczakowatych (Echimyidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje jeden współcześnie żyjący gatunek zamieszkujący Haiti i Dominikanę na wyspie Haiti^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 312–405 mm, długość ogona 125–153 mm; masa ciała ok. 1,8 kg (dane dotyczą P. aedium)^[7]^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1836 roku francuski zoolog i paleontolog Frédéric Cuvier w artykule zatytułowanym Charakterystyka rodzaju Plagiodonta i opis ich siedlisk. Plagiodontia Aedium, opublikowanym w czasopiśmie „Annales des Sciences Naturelles”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) domingohutia haitańska (P. aedium).

Etymologia

Plagiodontia (Plagiodon, Plagiodonta): gr. πλαγιος plagios ‘ukośny’, od πλαζω plazō ‘odwrócić się’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[10].

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden żyjący współcześnie i dwa wymarłe po 1500 roku gatunki^[11]^[9]^[6]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[5]	Podgatunki^[7]^[6]^[9]	Rozmieszczenie geograficzne^[7]^[6]^[9]^[12]	Podstawowe wymiary^[7]^[9]^[c]	Status IUCN^[13]
Plagiodontia aedium	F. Cuvier, 1836	domingohutia haitańska	3 podgatunki	południowo-zachodnie i południowo-wschodnie Haiti (masywy La Hotte i La Selle) oraz północna i południowo-zachodnia Dominikana; zakres wysokości: 15–2019 m n.p.m.	DC: 31–40 cm DO: 12,5–15,3 cm MC: około 1,8 kg	LC
Plagiodontia spalaeum	G.S. Miller, 1929		gatunek monotypowy	Haiti^[d]	DC: brak danych DO: brak danych MC: szacowana na 1,3–1,8 kg^[14]	NE
Plagiodontia ipnaeum	D.H. Johnson, 1948	domingohutia nizinna	gatunek monotypowy	Haiti	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	EX

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EX – gatunek wymarły; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

1 2 Nieuzasadniona poprawka Plagiodontia F. Cuvier, 1836.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Plagiodontia F. Cuvier, 1836.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
↑ Takson wymarły znany z materiałów kopalnych z późnego czwartorzędu, ale mógł przetrwać do czasów współczesnych^[12].

Przypisy

1 2 F. Cuvier. Caractères du genre Plagiodonte et description du Plagiodonte des habitations. Plagiodontia Ædium. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 6, s. 347, 1836. (fr.).
↑ W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 46. (szw.).
↑ F.-J. Pictet: Description des ossements fossiles trouvés au Mauremont. W: F.-J. Pictet, Ch.-T. Gaudin & P. De la Harpe: Mémoire sur les animaux vertébrés trouvés dans le terrain sidérolitique du canton de Vaud et appartenant à la faune éocène. Genève: J. Kessmann, 1857, s. 83. (fr.).
↑ E.R. Alston. On the classification of the Order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 44, s. 93, 1876. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 586. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 593. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Plagiodontia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-17].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 366. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 541, 1904. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-05-07]. (ang.).
1 2 Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 704–705. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Taxonomy: Plagiodontia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-05-05]. (ang.).
↑ J. Hansford, J.M. Nuñez-Miño, R.P. Young, S. Brace, J.L. Brocca & S.T. Turvey. Taxonomy-testing and the ‘Goldilocks Hypothesis’: Morphometric analysis of species diversity in living and extinct Hispaniolan hutias. „Systematics and Biodiversity”. 10 (4), s. 491–507, 2012. DOI: 10.1080/14772000.2012.748697. (ang.).

[np-2] 1 2 Nieuzasadniona poprawka Plagiodontia F. Cuvier, 1836.

[4] Niepoprawna późniejsza pisownia Plagiodontia F. Cuvier, 1836.

[15] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[17] Takson wymarły znany z materiałów kopalnych z późnego czwartorzędu, ale mógł przetrwać do czasów współczesnych^[12].

[Cuvier-1] 1 2 F. Cuvier. Caractères du genre Plagiodonte et description du Plagiodonte des habitations. Plagiodontia Ædium. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 6, s. 347, 1836. (fr.).

[lil-3] W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 46. (szw.).

[pic-5] F.-J. Pictet: Description des ossements fossiles trouvés au Mauremont. W: F.-J. Pictet, Ch.-T. Gaudin & P. De la Harpe: Mémoire sur les animaux vertébrés trouvés dans le terrain sidérolitique du canton de Vaud et appartenant à la faune éocène. Genève: J. Kessmann, 1857, s. 83. (fr.).

[als-6] E.R. Alston. On the classification of the Order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 44, s. 93, 1876. (ang.).

[Cichocki&inni-7] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 586. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Fabre&inni-9] 1 2 3 4 5 P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 593. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Plagiodontia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-17].

[amw-11] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 366. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-12] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 541, 1904. (ang.).

[mdd-13] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-05-07]. (ang.).

[amw2-14] 1 2 Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 704–705. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[16] Taxonomy: Plagiodontia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-05-05]. (ang.).

[han&inni-18] J. Hansford, J.M. Nuñez-Miño, R.P. Young, S. Brace, J.L. Brocca & S.T. Turvey. Taxonomy-testing and the ‘Goldilocks Hypothesis’: Morphometric analysis of species diversity in living and extinct Hispaniolan hutias. „Systematics and Biodiversity”. 10 (4), s. 491–507, 2012. DOI: 10.1080/14772000.2012.748697. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[c]

[13]

[d]

[14]