Dowialis

Dowialis
	; Cierniste pędy Dovyalis caffra
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	wierzbowate
Rodzaj	dowialis
	Nazwa systematyczna
	Dovyalis E.H.F. Meyer ex Arnott; J. Bot. (Hooker) 3: 251. Feb 1841
	Typ nomenklatoryczny
	D. zizyphoides E.H.F. Meyer ex Arnott.
Synonimy
	Aberia Hochst.;
	Aberia Hochst.;

Dowialis^[5], aberia^[6] (Dovyalis E. Mey. ex Arn.) – rodzaj roślin z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Obejmuje 15^[7] lub 19^[8] gatunków. Rośliny te występują głównie w równikowej i południowej części Afryki, jeden gatunek (D. hebecarpa) rośnie na Cejlonie^[8]^[7]^[5], a jako rośliny introdukowane obecne są także na: Antylach, Wyspie Św. Heleny i wyspach Oceanii^[8].

Dwa gatunki są ważnymi roślinami owocowymi (D. hebecarpa i D. caffra) dostarczającymi soczystych owoców, spożywanych na świeżo i w postaci przetworów – dżemów, galaretek i soków^[7]^[5]. Owoce D. hebecarpa dodawane są wraz z cukrem do araku w celu uzyskania substytutu sherry^[7].

Nazwa rodzajowa utworzona została z greckiego słowa oznaczającego włócznię w nawiązaniu do podobieństwa kształtu cierni wyrastającej na pędach wielu przedstawicieli rodzaju^[9].

Morfologia

Pokrój: Drzewa i krzewy uzbrojone w ciernie lub nie. Ciernie wyrastają pojedynczo z węzłów na pędach, na pniach i starszych gałęziach zdarzają się też rozgałęzione^[8].
Liście: Skrętoległe, czasem skupione w pęczkach na krótkopędach. Najczęściej są trwałe, rzadziej opadają w porze suchej. Osadzone są na ogonkach liściowych, bez przylistków, o blaszce pojedynczej, całobrzegiej, karbowanej lub ząbkowanej. U wielu gatunków przejrzyście punktowanej (co widoczne jest pod światło)^[8].
Kwiaty: Jednopłciowe (rośliny dwupienne), wyrastające pojedynczo lub zebrane po kilka w skrócone grona, stąd często wyglądające na pęczki. Kwiaty męskie i żeńskie mają pojedynczy okółek okwiatu składający się z 4–6 listków rozciętych niemal do nasady (rzadziej inna ich liczna – 3 lub więcej, do 9). Kwiaty męskie składają się z 10–50, rzadziej do 80 pręcików o cienkich nitkach, wyrastających z mięsistego dna kwiatowego, zwykle z dyskiem miodnikowym między nimi. Kwiaty żeńskie mają okwiat nieco większy, rzadko obecne są w nich prątniczki, zalążnia jest jednokomorowa lub w niepełnym stopniu podzielona na 2, 4 lub rzadko więcej komór. Szyjek słupka jest zwykle od 2 do 8, rzadko więcej. Znamię podzielone lub brodawkowate^[8].
Owoce: Mięsiste jagody z nielicznymi nasionami^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj z rodziny wierzbowatych (Salicaceae)^[2]. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych zaliczany był do rodziny strzeligłowowatych (Flacourtiaceae)^[4]^[5].

Wykaz gatunków^[8]

Dovyalis abyssinica (A.Rich.) Warb.
Dovyalis caffra (Hook.f. & Harv.) Warb.
Dovyalis cameroonensis Cheek & Ngolan
Dovyalis hebecarpa (Gardner) Warb.
Dovyalis hispidula Wild
Dovyalis keniensis E.V.Williams
Dovyalis longispina (Harv.) Warb.
Dovyalis lucida Sim
Dovyalis macrocalyx (Oliv.) Warb.
Dovyalis macrocarpa Bamps
Dovyalis mollis (Oliv.) Warb.
Dovyalis revoluta Thom
Dovyalis rhamnoides (Burch. ex DC.) Burch. ex Harv. & Sond.
Dovyalis rotundifolia (Thunb.) Harv.
Dovyalis spinosissima Gilg
Dovyalis verrucosa (Hochst.) Lign. & Bey
Dovyalis xanthocarpa Bullock
Dovyalis zenkeri Gilg
Dovyalis zeyheri (Sond.) Warb.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-25] (ang.).
1 2 Dovyalis. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2020-04-25]. (ang.).
1 2 Genus: Dovyalis E. Mey. ex Arn.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-04-25].
1 2 3 4 Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 175. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Ludmiła Karpowiczowa (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 81.
1 2 3 4 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 309, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
1 2 3 4 5 6 7 8 Dovyalis E.Mey. ex Arn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-04-25].
↑ Ernst Schmidt, Mervyn Lotter, Warren McCleland: Trees and Shrubs of Mpumalanga and Kruger National Park. Jacana Media, 2002, s. 428. ISBN 978-1-919777-30-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] 1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-25] (ang.).

[ing-3] 1 2 Dovyalis. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2020-04-25]. (ang.).

[grin-4] 1 2 Genus: Dovyalis E. Mey. ex Arn.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-04-25].

[slownik-5] 1 2 3 4 Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 175. ISBN 83-214-1305-6.

[karpowicz-6] Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Ludmiła Karpowiczowa (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 81.

[mabb-7] 1 2 3 4 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 309, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[pow-8] 1 2 3 4 5 6 7 8 Dovyalis E.Mey. ex Arn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-04-25].

[9] Ernst Schmidt, Mervyn Lotter, Warren McCleland: Trees and Shrubs of Mpumalanga and Kruger National Park. Jacana Media, 2002, s. 428. ISBN 978-1-919777-30-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]