Dryzki (1907)

Dryzki

Okręt muzeum „Dryzki”
Historia
Stocznia	Schneider, Chalon-sur-Saône
Wodowanie	23 sierpnia 1907
Bułgaria
Wejście do służby	5 stycznia 1908
Los okrętu	złomowany; bliźniaczy „Strogi” zachowany jako okręt muzeum pod nazwą „Dryzki”
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	97 t
Długość	38 m
Szerokość	4,4 m
Zanurzenie	2,6 m
Napęd
2 kotły parowe, 1 maszyna parowa VTE o mocy ind. 1900 KM, 1 śruba
Prędkość	26 węzłów
Zasięg	500 Mm
Uzbrojenie
2 działa 47 mm 3 wyrzutnie torpedowe 450 mm (stan początkowy)
Załoga	23-30

Dryzki (bułg. Дръзки) – bułgarski torpedowiec, główny okręt typu Dryzki, który odznaczył się podczas pierwszej wojny bałkańskiej (1912–1913) i dotrwał w służbie do drugiej wojny światowej. Obecnie drugi torpedowiec tego typu o nazwie „Strogi” jest zachowany w Warnie jako okręt muzeum „Dryzki”.

„Dryzki” był jednym z serii sześciu torpedowców, zamówionych przez bułgarską marynarkę wojenną we francuskich zakładach Schneider et Cie w Chalon-sur-Saône. Okręty te zostały zbudowane we Francji, a następnie przetransportowane w częściach do Bułgarii, gdzie zostały wykończone i zwodowane w Warnie. „Dryzki”, „Smeli” i „Chrabri” zostały zamówione 24 lutego 1904, wysłane do Bułgarii w kwietniu 1905, wodowane 23 sierpnia 1907 i wcielone do służby 5 stycznia 1908^[1].

Bułgarskie torpedowce były pierwszymi pełnowartościowymi okrętami bułgarskiej marynarki, po kanonierce torpedowej „Nadeżda” i przez dłuższy czas stanowiły trzon floty Bułgarii. Pierwszym konfliktem, w jakim wzięły udział, była I wojna bałkańska 1912–1913. W jej trakcie podejmowały kilka bezskutecznych prób ataków torpedowych na tureckie okręty atakujące bułgarskie wybrzeże. Wieczorem 20 listopada 1912 „Letjaszti”, „Smeli”, „Strogi” i „Dryzki” zostały wysłane z Warny w celu przechwycenia dwóch egipskich statków transportowych, pod dowództwem kapitana II rangi Dimitra Dobrewa na „Letjasztym”^[1]. „Dryzki” był dowodzony przez miczmana Georgi Kupowa. Po północy 21 listopada zespół natknął się na turecki krążownik pancernopokładowy „Hamidiye” w eskorcie torpedowca „Berk Efşan” i niszczyciela „Yarhisar”^[1] około 32 mile morskie od Warny^[2]. O godzinie 0:43 bułgarskie okręty przystąpiły do ataku w szyku torowym, odpalając po jednej torpedzie, pierwszy „Letjaszti”. Pierwsze trzy okręty nie trafiły, lecz „Dryzki”, będąc ostatnim okrętem, odpalił torpedę z odległości ok. 100 m, która trafiła „Hamidiye” w prawą burtę, uszkadzając go^[1]. Następnie, bułgarskie okręty uniknęły kontrataku kontrtorpedowców i powróciły do Warny. Akcja ta była największym sukcesem w dziejach małej marynarki bułgarskiej^[1].

Bułgarskie torpedowce nie brały aktywnego udziału w działaniach drugiej wojny bałkańskiej. Wzięły następnie udział w I wojnie światowej. Pod koniec 1916 okręty zmodyfikowano do przenoszenia 6 min. „Dryzki” wraz z trzema pozostałymi w służbie torpedowcami został zmodernizowany w 1934. W 1936 otrzymał literę rozpoznawczą Д na dziobie. Podczas II wojny światowej, torpedowce, będąc już przestarzałe, były używane jako patrolowce i do eskorty konwojów przybrzeżnych.

15 października 1942 na „Dryzkim” wybuchł proch na skutek niezachowania ostrożności i okręt zatonął w porcie warneńskim. Został następnie podniesiony i wyremontowany^[3]. W 1954 został wycofany i przekształcony na ćwiczebny okręt-cel. Przed 45. rocznicą storpedowania „Hamidye” zdecydowano upamiętnić ten najsłynniejszy okręt w historii bułgarskiej floty, lecz w tym czasie „Dryzki” był już pocięty na części do złomowania^[2]. Ostatecznie komin, działo i drobniejsze części „Dryzkiego” zamontowano na bliźniaczym okręcie „Strogi”, który, 21 listopada 1957, w rocznicę storpedowania „Hamidiye”, wystawiono na lądzie do zwiedzania jako eksponat Muzeum Marynarki Wojennej w Warnie – okręt muzeum „Dryzki”^[2][3].

W polskiej literaturze nazwa ta jest często nieprawidłowo transkrybowana jako „Derski”^[4].

• Maciej Sobański: Flota bułgarska na początku dwudziestego wieku w: Okręty Wojenne nr 15
• Миноносци тип „Дръзки” (po bułgarsku)

• Атаката на торпедоносеца "Дръзки" срещу турския крайцер "Хамидие" през Балканската война – Atak na "Hamidiye" (po bułgarsku)