Dwór w Jemielnie

Dwór w Jemielnie
Zabytek: nr rej. A-100 z 21.02.1959[1]
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Jemielno

Typ budynku

dwór

Styl architektoniczny

barok

Inwestor

Piotr Tuchołka

Powierzchnia użytkowa

450 m²

Rozpoczęcie budowy

1744

Ukończenie budowy

1745

Pierwszy właściciel

Piotr Tuchołka

Kolejni właściciele

Michał Skórzewski, Karol Lebracht von Joeden, PGR Przechlewo

Położenie na mapie gminy Przechlewo
Mapa konturowa gminy Przechlewo, po prawej nieco na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jemielnie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jemielnie”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole po lewej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jemielnie”
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego
Mapa konturowa powiatu człuchowskiego, po prawej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jemielnie”
Ziemia53°47′00,4″N 17°19′47,9″E/53,783444 17,329972

Dwór w Jemielnie – zabytkowy dwór w Jemielnie.

Jest najstarszym zachowanym dworem na Ziemi Człuchowskiej. Jako jeden z nielicznych na Pomorzu pozostawał w rękach polskich właścicieli od czasu powstania, aż do połowy XIX wieku.

Historia

Pierwsza wzmianka o założeniu dworskim w Gemłach (dawna nazwa wsi) pochodzi z 1626. Dwór wzniesiony był w konstrukcji drewnianej lub szkieletowej. Miał trzy szczyty. Obok dworu istniała kaplica.

Nowy, murowany dwór wzniósł podkomorzy malborski Piotr Tuchołka, wnuk Jana Piotra Tuchołki. Prace rozpoczęto w 1744, a zakończono w 1745. Wzniesiono też nową kaplicę. W 1764 dwór kupił Michał Skórzewski, po którym dziedziczyli go kolejno Drogosław Skórzewski i Ignacy Zachariasz Skórzewski. W 1827 majątek został zajęty z powodu zadłużenia i wystawiony na licytację. W 1834 kupił go Karol Lebracht von Joeden. Kolejnymi właścicielami byli von Schmidt i Gerloch. W latach 1956–1991 dwór użytkował PGR Przechlewo. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych i nie jest udostępniony do zwiedzania.

Architektura

Dwór wzniesiono na wysokim brzegu Brdy. Od zachodu półkoliście otacza go park opadający tarasowo ku rzece. W parku zachował się starodrzew i aleje. Za parkiem, nad brzegiem Brdy, w pobliżu mostu znajduje się wysoki barokowy cokół z drewnianą rzeźbą św. Jana Nepomucena.

Dwór zbudowano na planie prostokąta. Parter osadzony jest na wysokim cokole. W części środkowej dwór jest piętrowy. Główny korpus przykrywa dach czterospadowy, a część środkową dach dwuspadowy. Elewacje frontowa i tylna są siedmioosiowe. Dwór otrzymał późnobarokową dekorację rzeźbiarską nadproży okiennych, półkolistego portalu i tympanonu, na którym umieszczono herb Korzbok oraz litery P i T – inicjały Piotra Tuchołki. Pierwotnie był budowlą dwutraktową z szeroką sienią frontową i izbą jadalną, przylegającą do niej z lewej strony. W wyniku przebudów w XIX i XX wieku układ wnętrza został zmieniony.

Przypisy

Bibliografia

  • Konstanty Kościński. Parafia kaszubska Konarzyny. Obrazek historyczny. „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu”. 13, s. 143, 1906. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu. 
  • Franciszek Mamuszka, Ryszard Massalski, Jerzy Stankiewicz, Wykaz zabytków powiatu człuchowskiego, [w:] Kazimierz Śląski (red.), Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 201.
  • Danuta Ptaszyńska, Zabytki powiatu człuchowskiego, [w:] Kazimierz Śląski (red.), Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 188.
  • Eugeniusz Wiązowski, Dwór w Jemielnie, „Głos Pomorza” (43), Koszalińskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 22 lutego 1993, s. 6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.