Dwór w Mircu
_Manor_in_Mirzec.jpg) Fasada główna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
27-220 Mirzec-Majorat 2 |
| Typ budynku |
dwór |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor |
Ludwik Prendowski, Konstanty Egger |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
1880 |
| Pierwszy właściciel |
Ludwik Prendowski |
| Kolejni właściciele |
Konstanty Egger, państwo polskie |
Położenie na mapie gminy Mirzec _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starachowickiego  | |
 51°08′09,5348″N 21°03′33,2669″E/51,135982 21,059241 | |
Dwór w Mircu – drewniany dwór zlokalizowany w Mircu-Majoracie (województwo świętokrzyskie).
Historia i architektura
W 1827 naddzierżawcą lokalnego majątku ziemskiego został Ludwik Prendowski, który w latach 30. XIX wieku wzniósł drewniany dwór[1][2]. Rodzina była silnie patriotyczna: synowie Ludwika walczyli w powstaniu styczniowym, żona Jadwiga była kurierem powstańczym, a brat Józef pomagał Polakom. Małżonków represjonowali rosjanie[1]. Obiekt dwukrotnie gościł generała Mariana Langiewicza[3].
Kolejnym właścicielem dóbr mireckich został rosyjski radca stanu Konstanty Egger[4] przysłużony dla tłumienia powstania[3]. Wyburzył on dwór Prendowskich około 1880. Na fundamentach wcześniejszej budowli wzniósł nowy, obecny modrzewiowy dwór – w stylu szwajcarskim[1]. W okresie I wojny światowej urzędował tu komendant austriackich wojsk okupacyjnych. Po 1918 przejęła go przejęła Dyrekcja Lasów Państwowych z Radomia. Od 1921 funkcjonował w budynku Zakład Wychowawczy dla Sierot (wojennych i epidemicznych). Zakład prowadziły Franciszkanki Rodziny Maryi. Po 1945 dwór mieścił nadal dom dziecka (od 1950 państwowy, zlikwidowany w 1981)[3], a potem przeszedł w ręce prywatne i został odrestaurowany (sala bankietowa)[1][3].
Obiekt mieści pamiątki po historycznych właścicielach, w tym fotografie, a także sztandar który wisiał w 1861 na wieży klasztoru na Świętym Krzyżu[1].
Budynek ma plan prostokąta z dwoma symetrycznymi ryzalitami po bokach frontu (elewacji zachodniej) i gankiem niosącym balkon oraz przybudówką w części południowo-wschodniej. Kryty dwuspadowym dachem. Zasadnicza część budynku jest drewniana, o konstrukcji zrębowej z oszalowanymi deskami węgłami, ale fundamenty i piwnice są murowane z kamienia łupanego[4].
Przy dworze znajduje się murowany spichlerz z 1. połowy XIX wieku, a całość założenia otaczają pozostałości parku. Rośnie tutaj najgrubszy wiąz szypułkowy w Polsce. W stupięćdziesięciolecie powstania styczniowego umieszczono pod nim głaz pamiątkowy. Drzewo przy podstawie ma 1136 cm obwodu (na wysokości 1,3 m – 655 cm)[1][3]. Na podjeździe przed frontem znajduje się figura Maryi. W 1985 dworek oraz spichlerz wpisano do wojewódzkiej ewidencji zabytków określając je: „willa drewniana, ob. świetlica i stołówka szkolna” oraz „spichlerz dworski, ob. magazyn”[4]. W gminnej ewidencji zabytków ujęto willę, spichlerz i pozostałości parku[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Dominika Zaborska, Możliwości rozwoju turystyki w Gminie Mirzec, „Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego UJK” (24), Kielce 2015, s. 88-89.
- ↑ Ryszard Bożek, Jerzy Pawlikowski, Łukasz Stefaniak, Świętokrzyska Droga św. Jakuba – od Warszawy na Święty Krzyż (zarys przebiegu). Jako pierwszy etap Drogi Miłosierdzia z Warszawy do Krakowa, [w:] Platforma Otwartej Nauki [online], s. 329.
- 1 2 3 4 5 Gmina Mirzec, O gminie Mirzec [online], Gmina Mirzec [dostęp 2024-07-20] (pol.).
- 1 2 3 Piotr Mras, Karta ewidencyjna zabytku, zabytek.pl, 1985 [dostęp 2024-07-24].
- ↑ Gminny Program Opieki Nad Zabytkami dla Gminy Mirzec na lata 2019-2022 [pdf], s. 42 [dostęp 2024-07-24].