Dynamika (muzyka)

Dynamika (gr. dynamikós oznaczające: posiadający siłę) – jeden z elementów dzieła muzycznego, określający siłę dźwięku.

Większość instrumentów muzycznych cechuje się możliwościami wydobycia dźwięków o zróżnicowanej głośności.

Wyróżnia się dwa zasadnicze odcienie dynamiczne:

• f (forte) – głośno;
• p (piano) – cicho.

Oba odcienie występują w kilku stopniach natężenia:

Pomiędzy mf i mp występuje tylko niewielka różnica głośności.

Dobór natężenia dźwięku w dużej mierze zależy od interpretacji i od umiejętności technicznych. Na przykład kontrastowanie pomiędzy pp i ppp wymaga dobrego opanowania instrumentu i jest niezwykle trudne dla początkujących instrumentalistów. Podobnie wydobycie fff wymaga często użycia znacznej siły, ale przy zachowaniu nadal mieszczącej się w granicach percepcji muzycznej barwy dźwięku.

Cały utwór może być skomponowany w tym samym odcieniu dynamicznym lub dynamika może być zmienna w czasie. Zmiany dynamiczne mogą być raptowne lub następować stopniowo. Oznaczane są graficznie lub słownie:

• crescendo (cresc.) - stopniowy wzrost dynamiki dźwięku;
• più forte (più f) - głośniej;
• diminuendo (lub decrescendo) (dim. lub decresc.) - stopniowy spadek dynamiki;
• più piano (più p) - ciszej;
• al niente - spadek dynamiki aż do zaniku dźwięku;

Nagłe zmiany dynamiczne, często ograniczające się do jednej nuty, zaznaczane są akcentem, wyrażanym graficznie lub słownie, np.:

• subito forte (sf) - nagle głośno;
• sforzato, sforzando (sfz) - akcentując;
• subito piano (sp) - nagle cicho.

Istnieje ponadto wiele określeń, odnoszących się do bliższego wyrażania siły brzmienia, np.: