Dzierzba brązowa

Dzierzba brązowa
	Lanius cristatus
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	dzierzby
Rodzaj	Lanius
Gatunek	dzierzba brązowa
Podgatunki
	L. c. cristatus Linnaeus, 1758; L. c. confusus Stegmann, 1929; L. c. superciliosus Latham, 1801; L. c. lucionesis Linnaeus, 1766;
	L. c. cristatus Linnaeus, 1758; L. c. confusus Stegmann, 1929; L. c. superciliosus Latham, 1801; L. c. lucionesis Linnaeus, 1766;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Przybliżony zasięg podgatunków dzierzby brązowej w sezonie lęgowym: L. c. cristatus L. c. confusus L. c. superciliosus L. c. lucionensis oraz gąsiorka i dzierzby pustynnej

Dzierzba brązowa^[3] (Lanius cristatus) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny dzierzb (Laniidae), zamieszkujący Azję. Dawniej uważany za podgatunek gąsiorka (Lanius collurio).

Podgatunki i zasięg występowania

Zamieszkuje w zależności od podgatunku^[4]^[5]^[6]:

dzierzba brązowa^[3] (L. cristatus cristatus) – środkową i wschodnią Syberię po północną Mongolię, rejon jeziora Bajkał, północny Sachalin i zachodnią Kamczatkę. Zimuje od Indii i Sri Lanki przez Bangladesz i Mjanmę po Półwysep Malajski.
L. cristatus confusus – wschodnią Mongolię, południowo-wschodnią Rosję (południowo-wschodnie Zabajkale na wschód po Kraj Amurski i Kraj Nadmorski) i Mandżurię. Zimuje w południowej części Półwyspu Malajskiego i na Sumatrze.
dzierzba japońska^[3] (L. cristatus superciliosus) – północną i środkową Japonię, południowy Sachalin i południowe Wyspy Kurylskie. Zimuje głównie w południowych Chinach (wliczając wyspę Hajnan), północno-wschodnich i wschodnich Indochinach, na Sumatrze, Jawie i zachodnich Małych Wyspach Sundajskich.
dzierzba siwogłowa^[3] (L. cristatus lucionensis) – wschodnie Chiny, Półwysep Koreański i południową Japonię (Kiusiu). Zimuje głównie w południowo-wschodnich Chinach, na Tajwanie, Filipinach, północnym Borneo i północnym Celebesie.

Morfologia

Wygląd: U samca grzbiet i wierzch głowy ciemnobrązowy, pierś blada. Na policzkach ciemna maska. U samic upierzenie mniej kontrastowe, maska na policzkach jaśniejsza.
Wymiary średnie: długość ciała 17–20 cm^[5]
rozpiętość skrzydeł 27 cm
masa ciała: samce 27–34 g, samice 28–37 g^[5]

Ekologia i zachowanie

Biotop: Głównie stepy ze skupiskami krzewów.
Pożywienie: Głównie owady (chrząszcze), ale nie stroni również od małych kręgowców – małych ptaków, gadów i ssaków. Często robi zapasy, nabijając zdobycz na ciernie lub ostre gałązki.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzierzbę brązową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.

Przypisy

↑ Lanius cristatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Lanius cristatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 3 4 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Laniidae Rafinesque, 1815 - dzierzby - Shrikes (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-22].
↑ Brown Shrike (Lanius cristatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).
1 2 3 Yosef, R. & International Shrike Working Group: Masked Shrike (Lanius nubicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2008. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-02)].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Lanius cristatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Lanius cristatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] 1 2 3 4 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Laniidae Rafinesque, 1815 - dzierzby - Shrikes (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-22].

[ibc-4] Brown Shrike (Lanius cristatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).

[hbwa-5] 1 2 3 Yosef, R. & International Shrike Working Group: Masked Shrike (Lanius nubicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2008. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-02)].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]