Działo szynowe

Działo szynowe, działo elektromagnetyczne, działo elektryczne – rodzaj artyleryjskiej broni kinetycznej opracowanej od 2005 roku głównie z myślą o okrętach United States Navy[1], a potencjalnie United States Army. Inne wersje tej broni są opracowywane jako broń przeciwlotnicza (pociski naddźwiękowe) czy jako wyrzutnia wojskowych satelitów. W roku 2021 pojawiły się informacje o zaniechaniu kontynuowania w USA badań nad tą bronią[1].
Ogólna zasada działania
Działo kinetyczne, zwane też działem szynowym (szyna, ang. rail). Zasada działania jest dość prosta, mimo stopnia zaawansowania technologicznego broni:
- Pocisk zbudowany jest z dobrego przewodnika (lub co najmniej pokryty dość grubą warstwą materiału przewodzącego) i umieszczony pomiędzy dwiema przewodzącymi szynami. Początek szyn (licząc od tyłu lufy) jest podłączany do zasilania.
- W momencie włączenia zasilania powstaje obwód szyna-pocisk-szyna, przez który płynie prąd elektryczny o dużym natężeniu, rzędu miliona amperów przy napięciu rzędy tysięcy woltów[2]. Obwód ten wytwarza silne poprzeczne pole magnetyczne. Na szyny oraz pocisk działa siła elektrodynamiczna starająca się rozsunąć szyny i wyrzucić pocisk. Szyny są unieruchomione, więc siła elektrodynamiczna wykonuje pracę tylko względem pocisku.
Oczekiwane osiągi
Pociski wystrzelone z działa tego typu mogłyby osiągnąć prędkość odpowiadającą Ma = 8 (ok. 2700 m/s), czyli ośmiokrotnie większą niż prędkość dźwięku. Pocisk taki mógłby nie posiadać żadnej głowicy bojowej czy ładunku wybuchowego, gdyż sama jego energia kinetyczna (ok. 2 MJ dla pocisku o masie 2 kg poruszającego się z prędkością odpowiadającą Ma = 4) wystarczyłaby do niszczenia celów. Do niszczenia samolotów na lotniskach, anten radarów i do zwalczania siły żywej oraz tzw. celów miękkich pocisk ma być wystrzeliwany z działa, a przed bezpośrednim trafieniem pocisk uwalniałby chmurę stalowych kul niszczących cele swoją wielką energią kinetyczną. Duża prędkość i mała masa pocisku pozwoliłyby na osiągnięcie nieosiągalnego dla prochowych dział zasięgu 300 mil morskich (555 km). Do zasilania jednego działa tego typu potrzeba 15 MW mocy.
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 Konstanty Młynarczyk: Koniec "broni przyszłości". US Navy rezygnuje z dział elektromagnetycznych. 6 lipca 2021. [dostęp 2025-04-29].
- ↑ Henryk KNAPCZYK, Zbigniew RACZYŃSKI, DZIAŁO ELEKTROMAGNETYCZNE BRONIĄ PRZYSZŁOŚCI, „Problemy Techniki Uzbrojenia”, R. 38, z. 109, Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, 2009, s. 83--92 [dostęp 2025-04-29].
Bibliografia
- Maksymilian DURA, Artyleria bez prochu - railgun "Raport Wojsko Technika Obronność" 2007 nr 4, s. 52-58