Elf różany

Elf różany

Rosen-Alfen

ilustracja wygenerowana przez AI, ChatGPT
Autor	Hans Christian Andersen
Typ utworu	baśń literacka
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kopenhaga
Język	duński
Data wydania	19 maja 1839
Wydawca	Andreas Peter Liunge

Elf różany, także Alf z kwiatu róży (duń. Rosen-Alfen, współ. duń. Rosenalfen) – baśń literacka autorstwa Hansa Christiana Andersena, wydana po raz pierwszy w 1839 roku.

Jedna z najbardziej mrocznych baśni Andersena, nie nadająca się na lekturę dla dzieci. Pisarz ukrył w niej rodzaj makabrycznego moralizatorstwa: natura i istoty nadprzyrodzone, takie jak elf i pszczoły, wymierzają sprawiedliwość, karzą^[1].

Baśń o Elfie różanym została opublikowana przez Andreasa Petera Liunge na łamach periodyku „Kjøbenhavns Morgenblad” nr 20. z 19 maja 1839, strony 77–78. Kolejne wydania w innych zbiorach nastąpiły w latach: 1841 (Eventyr, fortalte for Børn. Ny Samling. Tredie Hefte. 1842), 1849 (Eventyr. 1850), 1862 (Eventyr og Historier. Første Bind. 1862)^[2].

Baśń była kilkakrotnie tłumaczona na język polski i wydawana^[3]:

• 1900 – Różany elf w tłum. Marii Glotz, wydane w tomie I Nowych powieści czarodziejskich Andersena
• 1905 – Chrząszczyk w anonimowym tłumaczeniu, wydane w zbiorze Bajki
• 1931 – Różany elf w tłum. Stefanii Beylin, w Baśniach (w wydaniu z 1956 zmieniony tytuł Elf różany)
• 1938 – Elf z krzaku róży w tłum. Adama Przemskiego, w Bajkach
• 2006 – Alf z kwiatu róży w tłum. z duńskiego Bogusławy Sochańskiej, Baśnie i opowieści. T. I: 1830–1850

Zdaniem tłumaczki Bogusławy Sochańskiej odpowiedniejszym tłumaczeniem tytułu na język polski jest Alf z kwiatu róży. Alfy w wierzeniach ludowych były w odróżnieniu od elfów istotami przyjaznymi. Elfy były wielkości człowieka, alfy zaś to mieszkańcy kielichów kwiatowych. Alfy były często w poezji romantycznej przedstawiane ze skrzydełkami, jak bohater baśni Andersena^[3][4].

W ogrodzie rośnie piękny krzew róży, w którym mieszka maleńki alf. To stworzenie jest tak małe, że żaden człowiek nie może go zobaczyć. Pewnego wieczoru alf zostaje na zewnątrz i nie może wrócić do swojej róży, bo płatki się zamknęły. Jest przerażony. Przypomina sobie altanę z wiciokrzewem i leci tam, aby znaleźć schronienie. W altanie widzi piękną pannę i przystojnego młodzieńca, którzy są zakochani. Młodzi żegnają się, ponieważ brat panny wysyła młodzieńca w daleką i niebezpieczną podróż. Młodzieniec daje pannie różę, a alf chowa się w niej. Później brat dziewczyny spotyka młodzieńca w lesie i morduje go, ucinając mu głowę. Następnie zakopuje i ciało i głowę pod lipą. Alf, wciąż w róży, jest świadkiem zbrodni. Tej samej nocy alf leci do okna panny i wchodzi do jej ucha, aby opowiedzieć o tragedii. Następnego dnia panna idzie pod lipę, znajduje ciało i zabiera głowę. Sadzi głowę w donicy z gałązką jaśminu zabraną z lasu. Dziewczyna umiera z żalu, a jej brat zabiera donicę z jaśminem do swojej sypialni. Alf, wraz z innymi duchami kwiatów, postanawia pomścić morderstwo. Wchodzą w nocy do sypialni. Duchy kwiatowe zabijają mordercę. Ludzie myślą, że pan umarł od zapachu jaśminu. Gdy ktoś upuszcza donicę, ta rozbija się, ukazując czaszkę w środku. Wszyscy zdają sobie sprawę z dokonanej przez brata zbrodni^[5][6].

• Rosenalfen (duń.)