Ellen (serial)

Ellen (pierwszy sezon jako These Friends of Mine) – amerykański serial komediowy emitowany na kanale ABC od 29 marca 1994 do 22 lipca 1998, składający się ze 109 odcinków. Główną rolę grała Ellen DeGeneres, wcielając się w postać Ellen Morgan, mieszkającej w Los Angeles trzydziestokilkuletniej właścicielki księgarni.

W odcinku „The Puppy Episode” tytułowa bohaterka Ellen dokonuje coming outu jako lesbijka^[1], co wywołało wiele kontrowersji. Wcześniej ujawniła się także aktorka odgrywająca tę rolę^[2]. Została nazwana pierwszą lesbijką w telewizji^[3], a działanie to określono kamieniem milowym LGBT^[4]. Jednocześnie wywołało to protesty konserwatywnej części społeczeństwa i wycofanie się części reklamodawców^[5].

Serial opowiada o mieszkającej w Los Angeles trzydziestokilkuletniej singielce Ellen Morgan, która prowadzi księgarnię-kawiarnię i spędza mnóstwo wolnego czasu ze swoimi trzema przyjaciółmi – Holly, Adamem i Anitą^[6].

W pierwszym odcinku serialu problemem jest np. rozczarowanie Ellen z powodu nieatrakcyjnego zdjęcia na jej nowym prawie jazdy^[6].

Serial początkowo nosił tytuł These Friends of Mine^[7]. W kolejnym sezonie tytuł został jednak zmieniony na Ellen. Jako powód przyjmowano, że składała się na to wyrazistość i popularność Ellen jako postaci, a także siła Ellen DeGeneres jako komediantki^[8]. Niektórzy jako przyczyny zmiany podają chęć odróżnienia od Friends z obawy, że te dwia tytuły mogłyby być mylone^[9].

Już pierwszy sezon serialu cieszył się ogromną popularnością. Znajdował się w pierwszej dwudziestce najlepiej ocenionych programów w sezonie 1994–1995^[10]. Drugi sezon przyniósł zmianę tytułu i obsady serialu^[8].

Zdaniem recenzentki Ken Tucker, scenarzyści chcieli nie tylko, aby odbiorca śmiał się z postaci, ale także utożsamiał z nimi i łączył umysłowo^[6].

W pierwszych trzech sezonach Ellen Morgan nie stworzyła żadnego związku, a przez niektórych nazywana jest postacią aseksualną. Pojawiały się jednak aluzje, że Ellen jest lesbijką. Budowano wokół tego ogromne napięcie, co trwało przez cały czwarty sezon. Media spekulowały na ten temat: od programu Crossfire w CNN po strony lokalnych gazet^[4]. Emocje wokół wzrosły jeszcze bardziej, gdy aktorka dokonała coming outu na okładce Time i w telewizyjnych wywiadach z Oprah Winfrey i Diane Sawyer^[4].

Wreszcie 26 kwietnia 1997 roku w „TV Guide” ukazała się całostronicowa reklama informująca, że w wieczornym odcinku czekanie dobiegnie końca^[4]. Odcinek „The Puppy Episode”, w którym doszło do coming outu Ellen, oglądało ok. 42 milionów osób i był najlepiej ocenionym odcinkiem serialu^[1][11]. Odcinek ten otrzymał też liczne nagrody i nominacje (zobacz sekcję: Nagrody i nominacje).

DeGeneres, podczas wywiadu z Larrym Kingiem 12 maja 1998 roku, przyznała, że zapowiedzi nie miały trwać tak długo, a objąć tylko kilka odcinków, podczas których widzowie mogliby się domyślać i zastanawiać, w jakim kierunku zmierza akcja. Przez ciągłe odkładanie historia wyciekła. Powodem zwłoki był brak zgody ze strony stacji telewizyjnej^[4].

Niektóre firmy jeszcze przed premierą zrezygnowały z reklam. Pojawiły się też protesty przed emisją odcinka^[5]. Aktywiści LGBT ogłosili ten epizod kamieniem milowym w kulturze i zorganizowali imprezy „Come Out with Ellen” w miastach w całym kraju^[4]. Zwrócono uwagę, że serial zmienia podejście do seksualności, wykorzystując do tego telewizję będącą głównym medium^[12]. Z drugiej strony część środowisk LGBT krytykowała ten entuzjazm, twierdząc, że to wydarzenie ma tylko charakter formalny, a jednocześnie jest wyreżyserowane, Ellen natomiast powiela stereotypy i odcina się od społeczności queer, uznając część jej kultury, zachowań i postaw jako ekstremistyczne^[13][14].

Po pięciu sezonach serial został zakończony^[15]. Po coming oucie, podczas którego oceny i oglądalność osiągnęły apogeum, notowania zaczęły spadać. Oceny były niższe, oglądalność mniejsza, a część filii protestowała przeciwko emisji programu^[16]. Przyczyniła się do tego także zmiana postaci: Ellen, która początkowo była postacią zabawną, stała się kontrowersyjna i skłaniająca do przemyśleń^[8]. Ostatni odcinek wyemitowano 22 lipca 1998^[17].

Później odcinki wielokrotnie wydawano na płytach DVD^[18].

W pierwszym sezonie główne role, oprócz Ellen DeGeneres, grali Holly Fulger, Arye Gross oraz Maggie Wheeler^[6]. W drugim sezonie zmieniła się obsada serialu^[8]. Postaci Holly Jamison (Holly Fulger) oraz Anita Warwell (Maggie Wheeler) nie pojawiły się więcej w serialu^[19].

Oprócz tego:

• Steven Gilborn jako Harold Cornelius Morgan, ojciec Ellen^[20],
• Alice Hirson jako Lois Ellington Morgan, matka Ellen^[21],
• Patrick Bristow jako Peter Barnes, przyjaciel Ellen (sezony 2–5)^[19],
• Bruce Campbell jako Ed Billik (sezon 4)^[22],
• Jack Plotnick jako Barrett (sezony 3–5)^[23],
• Lisa Darr jako Laurie Manning, dziewczyna Ellen (sezon 5)^[24].

W sezonie 2001–2002 na kanale CBS odbyła się emisja sitcomu The Ellen Show mającego być kontynuacją Ellen, jednak z powodu słabej oglądalności po 13 odcinkach serial został wycofany, a 5 odcinków nie zostało wyemitowane^[52]. Program jednak został w całości wydany na płytach DVD^[53], a jego wydawanie kilkukrotnie wznawiano^[54]. Od 2023 dostępny jest również na platformach streamingowych^[55].

• Ellen (serial) w bazie Filmweb
• Ellen (serial) w bazie IMDb (ang.)