Epsilon Lyrae
| ε¹ Lyr | |||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
18h 44m 20,346s[1] | ||||||||||||||||
| Deklinacja |
+39° 40′ 12,45″[1] | ||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
61,39 ± 0,87 mas/rok[1] | ||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−31,20 ± 1,7 km/s[1] | ||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||
| Typ widmowy | |||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
A: 200 km/s | ||||||||||||||||
| Temperatura |
A: 8000 K | ||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6834[2] pc | ||||||||||||||||
| Mimośród |
0,0987[2] | ||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| ε² Lyr | |||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór |
Lutnia | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
18h 44m 22,781s[6] | ||||||||||||||||
| Deklinacja |
+39° 36′ 45,79″[6] | ||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||
| Odległość |
155,4 ± 3,7 ly | ||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
50,42 ± 0,73 mas/rok[1] | ||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−24,40 ± 1,7 km/s[1] | ||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||
| Typ widmowy | |||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
C: 177 km/s | ||||||||||||||||
| Temperatura |
C: 8200 K | ||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Epsilon Lyrae (ε Lyr) – gwiazda wielokrotna znajdująca się w gwiazdozbiorze Lutni w odległości ok. 161 lat świetlnych od Słońca[5].
Nazwa
Gwiazda nie ma tradycyjnej nazwy własnej. Ze względu jednak na to, że oglądana przez teleskop optyczny okazuje się składać z dwóch par bardzo podobnych gwiazd, znana jest pod angielską nazwą Double Double („podwójnie podwójna”)[5][10].
Charakterystyka obserwacyjna
Przez lornetkę lub nawet gołym okiem, przy dobrych warunkach obserwacji, można zauważyć podwójność gwiazdy Epsilon Lyrae[5][10]. Zachodni składnik to ε¹ Lyr, a wschodni to ε² Lyr[5], dzieli je odległość 209,5 sekundy kątowej (pomiar z 2016 roku)[11]. Oba te składniki także okazują się być gwiazdami podwójnymi, co odkrył w 1779 roku Christian Mayer, choć odkrycie zwykle przypisywane jest Williamowi Herschelowi[10].
Parę ε¹ Lyr tworzą składniki A i B, odległe o 2,20″, zaś para ε² Lyr dzieli się na składniki C i D, oddalone na niebie o 2,40″ (pomiary z 2018 r.)[11]. Układ ma także wiele optycznych towarzyszek[11].
Charakterystyka fizyczna
Dwie pary tworzące ten układ są odległe o co najmniej 10 tysięcy jednostek astronomicznych i obiegają wspólny środek masy w czasie co najmniej 400 tysięcy lat[5].
Epsilon-1 Lyrae
Układ Epsilon-1 Lyrae tworzy biała gwiazda ciągu głównego, należąca do typu widmowego A3[3] i żółto-biały karzeł reprezentujący typ widmowy F0[4]. Gwiazdy te obiegają wspólny środek masy w czasie około 1800 lat, dzieli je średnio 235 au, ale ze względu na mimośród orbit zbliżają się na 73 i oddalają na 400 au[5].
Epsilon-2 Lyrae
Układ Epsilon-2 Lyrae tworzą białe gwiazdy ciągu głównego, należące do typu widmowego A6 i A7[6]. Gwiazdy te obiegają wspólny środek masy w 724 lata, dzieli je średnio 145 au; zbliżają się na 95 i oddalają na 195 au[5]. Ponadto jaśniejszy składnik ma towarzyszkę zidentyfikowaną dzięki interferometrii plamkowej[8][5][11], która jest odległa o 0,1″ od jaśniejszej gwiazdy (pomiar z 2005 roku)[11]. Najprawdopodobniej jest ona piątym składnikiem tego systemu[5].
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 eps01 Lyr w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 3 4 5 Anderson E, Francis C: HIP 91919. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2019-09-24]. (ang.).
- 1 2 3 eps01 Lyr A w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 3 eps01 Lyr B w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Jim Kaler: Epsilon Lyrae. STARS, 2013-11-15. [dostęp 2019-09-24]. (ang.).
- 1 2 3 4 eps02 Lyr w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 3 Anderson E, Francis C: HIP 91926. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2019-09-24]. (ang.).
- 1 2 3 eps02 Lyr A w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 eps02 Lyr B w bazie SIMBAD (ang.)
- 1 2 3 Lyra, the Lyre or Harp. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 288. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- 1 2 3 4 5 Mason et al.: WDS J18443+3940AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
Bibliografia
- Epsilon Lyrae w bazie SIMBAD (ang.)