Eugeniusz Budzyński

Eugeniusz Budzyński

Eugeniusz Budzyński w latach 30.
major lekarz
Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1893 Kobiela, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	16–19 kwietnia 1940 Katyń, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1939–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia

Eugeniusz Sylwester Budzyński (ur. 14 stycznia 1893 w Kobieli^[1], zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski lekarz balneolog, neurolog, internista, major Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej^[2].

Syn Eugeniusza i Leokadii z Łapinkiewiczów^[3]. Miał braci Stanisława i Kazimierza oraz siostrę Marię. Ukończył Męskie Gimnazjum Rządowe w Kielcach^[4]. Studiował medycynę na Uniwersytecie Jurijewskim w Tartu, uzyskując dyplom lekarza w 1917 roku. Podczas studiów należał do organizacji „Polonia” i korporacji akademickiej „Lechicja”^[4]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był ordynatorem szpitali polowych nr 15, 102 i 903^[5].

Od 1922 do 1928 ordynator w Szpitalu Kolejowym w Wilnie na „Wilczej Łapie”, był też lekarzem Kasy Chorych. W 1924 roku na Uniwersytecie Warszawskim uzyskał tytuł doktora medycyny.

Od 1928 roku lekarz uzdrowiskowy, a od 1930 roku lekarz naczelny^[6] w Państwowym Zakładzie Zdrojowym w Busku-Zdroju. Publikował na temat właściwości leczniczych wód mineralnych w polskich uzdrowiskach^{[7][8][9][10]}. W 1929 roku, opodal sanatorium Marconi, dr Budzyński wybudował według projektu warszawskiego architekta Brunona Zborowskiego pensjonat „Sanato”. Zatrzymywało się w nim na kurację wiele znanych osób, m.in. Ludwik Solski, który w 1932 roku zadedykował małżeństwu Budzyńskich jeden ze swoich wierszy.

W 1937 roku został mianowany przez Ministra Opieki Społecznej członkiem Państwowej Rady do Spraw Uzdrowisk^[6].

Po wybuchu II wojny światowej zmobilizowany, zgłosił się do jednostki w Tarnowie. Awansowany do stopnia majora, został komendantem szpitala polowego. Pod Lwowem dostał się do niewoli sowieckiej. Przewieziono go do obozu jenieckiego w Kozielsku^[6]. W grudniu 1939 roku jego nazwisko znajdowało się na liście tego obozu^[11]. Między 15 a 17 kwietnia 1940 roku przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD^[11] – lista wywózkowa 029/1^[6] z 13 kwietnia 1940 roku^[11]. Między 16 a 19 kwietnia 1940 roku został zamordowany w lesie katyńskim^[11] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[12][13]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[14][15]. W 1943 roku jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców^[16] pod numerem 1863^{[17][6][18][19]} (raport dzienny z 13 maja 1943^[11]) – dosł. określony jako Budziński Eugeniusz, a przy zwłokach odnaleziono: książkę oficerską, listy i karty pocztowe, medalik z łańcuszkiem^[20], telegram w języku rosyjskim, kartę szczep. oraz wizytówki^[21]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 01863^[20].

• Złoty Krzyż Zasługi^[6]
• Krzyżem Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986^[22]

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika^[23][24][25]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[26][27][28].

Jego nazwisko jest wyryte na ścianie kaplicy Katyńskiej katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie, pośród innych nazwisk zidentyfikowanych oficerów WP i polskich policjantów zamordowanych przez Sowietów wiosną 1940 roku^[29].

Jest jednym z 305 lekarzy pochowanych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu i upamiętnia go tabliczka epitafijna nr 353^[30].

13 kwietnia 2016 roku, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1^[31][32][33].

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
• kampania wrześniowa

• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.