Fiat 1300/1500

Fiat 1300/1500

Fiat 1500
Inne nazwy	Zastava 1300/1500
Producent	FIAT Zastava
Okres produkcji	1961–1967[1] (Włochy) 1961–1979 (Jugosławia)
Miejsce produkcji	Turyn Kragujevac
Poprzednik	Fiat 1200 Fiat 1400
Następca	Fiat 124 (1300) Fiat 125 (1500) Fiat 124 Spider (Cabriolet)
Dane techniczne
Segment	D[1]
Typy nadwozia	4-drzwiowe sedan 5-drzwiowe kombi 2-drzwiowe cabrio coupe
Silniki	1295 cm³ OHV R4 1481 cm³ OHV R4
Skrzynia biegów	4-biegowa manualna
Napęd	tylny
Długość	4030 mm (1300/1500) 4130 mm (1500C)
Szerokość	1545 mm
Wysokość	1365 mm
Rozstaw osi	2420/2505 mm
Masa własna	960 kg
Zbiornik paliwa	45 l
Dane dodatkowe
Pokrewne	SEAT 1500 Fiat 125 Polski Fiat 125p
Konkurencja	Simca 1300/1500 Peugeot 404 Ford Cortina

FIAT 1300/1500 (Milletrecento/Millecinquecento) – włoski samochód średniej klasy koncernu FIAT, produkowany w latach 1961–1967^[1] przez zakłady w Turynie, w dwóch wersjach różniących się silnikiem: FIAT 1300 i FIAT 1500. W 1964 roku przeprowadzono facelifting modelu^[1].

Nadwozie tego samochodu w maju 1961 roku odpowiadało ówczesnej najnowszej modzie samochodowej, tzn. pontonowy wygląd nadwozia z łukowymi poziomymi płaszczyznami błotników lekko uniesionymi nad maską silnika^[2]. Konstrukcja jest dość masywna. Silniki montowane w tym samochodzie stawiały go w rzędzie najszybszych, o największych osiągach (czas osiągnięcia prędkości od 0 do 80 km/h – 11,7 s) w samochodach tej klasy pojemnościowej w latach sześćdziesiątych. Konstruktorem silników był Aurelio Lampredi, który zajmował się wcześniej konstruowaniem silników do wyścigowych Ferrari^[3].

Fiat 1300/1500 jest konstrukcją o układzie klasycznym; 4-cylindrowy silnik umieszczony z przodu napędza za pomocą wału koła tylne. Oś tylna sztywna, zawieszona na półeliptycznych resorach piórowych. Oznaczenie samochodu 1300 lub 1500 określało zamontowany w nim rodzaj silnika, o pojemności odpowiednio 1295 cm³ lub 1481 cm³^[4]. W 1964 roku wprowadzono ponadto do produkcji odmianę modelu 1500 o rozstawie osi wydłużonym o 8 cm, do 2505 mm^[4].

Blok cylindrów silnika jest odlany z żeliwa, a w skrzyni korbowej ułożony jest w trzech głównych łożyskach stalowych wał korbowy. Tłoki wykonane są ze stopu aluminium i mają wypukłe denka. Wałek rozrządu umieszczony jest w kadłubie silnika i za pomocą długich lasek popychaczy i dźwigienek zaworowych napędza on zawory umieszczone w układzie widlastym w aluminiowej głowicy. Dużą osobliwością tego silnika jest zastosowanie polisferycznych komór spalania. Napęd z wału korbowego do wałka rozrządu odbywa się za pomocą łańcucha rozrządu.

Zewnętrznie te dwa modele różnią się ze sobą drobnymi szczegółami:

• Fiat 1500 ma poziomą listwę dzielącą kratę wlotu powietrza, gumowe wkłady kłów zderzaków, większe tylne lampy zespolone i wlew do zbiornika paliwa z boku po lewej stronie^[4],
• Fiat 1300 ma wlew paliwa w tylnej ścianie pod światłami^[4].

Płytę podłogową FIAT-a 1500 z rozstawem osi 2505 mm wykorzystano następnie w nowym włoskim modelu samochodu Fiat 125. Z kolei silnik 1300 i 1500, sprzęgło, skrzynię biegów, wał napędowy, tylny most, zawieszenie przednie i tylne, koła, czyli cały układ napędowy i jezdny FIAT-a 1300/1500, wykorzystano w produkowanej w Polsce uproszczonej licencyjnej wersji FIAT-a 125, czyli Polskim Fiacie 125p. Oprócz tego przeniesiono także m.in. instalację elektryczną, niektóre elementy układów sterowania oraz wyposażenie wnętrza nadwozia.

• Nadwozie samonośne, 4-drzwiowe, 4-5-miejscowe, całkowicie metalowe
• Silnik 4-suwowy, 4-cylindrowy rzędowy, chłodzony cieczą umieszczony z przodu pojazdu, napędzający tylną oś
• Moc maksymalna – 44,1 kW / 60 KM przy 5200 obr./min (55,2 kW / 75 KM)
• Skrzynia przekładniowa 4-biegowa, całkowicie synchroniczna, sterowana dźwignią umieszczoną przy kolumnie kierownicy
• Hamulce ze wspomaganiem (servo), przednie tarczowe i tylne bębnowe (tylne → tarczowe z korektorem siły hamowania)
• Długość/szerokość/wysokość – 403 /154,5 /136,5 cm (od 1964 model 1500 ma długość 413 cm)
• Rozstaw osi – 242,5 cm (od 1964 model 1500 - 250,5 cm)
• Masa własna pojazdu – 960 kg
• Prędkość maksymalna – 140 km/h (155 km/h)
• Zużycie paliwa – 8,8 l/100 km (9,4 l/100 km) według normy włoskiej CUNA

• 
  Fiat 1500 C
• 
  Fiat 1300
• 
  Fiat 1300
• 
  Zastava 1300 w Chorwacji

• ZdzisławZ. Podbielski ZdzisławZ., Pojazdy włoskie, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1986, s. 76-80, ISBN 83-206-0540-7, OCLC 749355268 .