Franciszek Flak
 Franciszek Flak (2013) | |
 podporucznik w stanie spoczynku | |
| Data i miejsce urodzenia |
13 października 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 stycznia 2023 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
samoobrona polska |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    | |
Franciszek Flak (ur. 13 października 1924 w Nowym Dworze, zm. 6 stycznia 2023 w Czarnej Górnej) – polski działacz społeczny, żołnierz Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i samoobrony polskiej, strażak-ochotnik.
Życiorys
Syn Ignacego i Karoliny z domu Koziuk. W 1939 ukończył 7-klasową szkołę powszechną w Krystynopolu. W okresie okupacji pracował na kolei[1].
Od 1943 należał do Armii Krajowej. Wiosną 1944 roku, przed przejściem frontu, kiedy nasiliły się mordy na Polaków dokonywane przez nacjonalistów ukraińskich, jego rodzina wraz z wieloma mieszkańcami okolic Krystynopola uciekła w rejon Radecznicy. Franciszek Flak wraz z częścią żołnierzy AK z Krystynopola dołączył do działającego tam oddziału Batalionów Chłopskich i w jego szeregach wziął udział w akcji „Burza”, m.in. pod dowództwem por. Tadeusza Kuncewicza ps. „Podkowa” uczestniczył w wyzwalaniu Szczebrzeszyna 26 lipca 1944. Po nadejściu Sowietów żołnierze oddziału zostali rozbrojeni i zamknięci na terenie szkoły w Szczebrzeszynie, skąd Franciszek Flak wraz z kolegą uciekli, unikając wywózki na Syberię. Następnie powrócił do Krystynopola, gdzie do 1947 walczył w miejscowym oddziale samoobrony, a potem w Straży Ochrony Kolei przeciwko UPA. Po ustaniu walk wstąpił do Ochotniczej Straży Pożarnej w Krystynopolu[1].
W 1951 na mocy umowy międzypaństwowej o zmianie granic z 15 lutego 1951 jego rodzinne strony znalazły się na terytorium Związku Sowieckiego, a miejscowi Polacy zostali przesiedleni w oddane Polsce okolice Ustrzyk Dolnych. Franciszek Flak wraz z rodziną zamieszkał w Czarnej, gdzie prowadził punkt skupu Gminnej Spółdzielni Samopomocy Chłopskiej i prowadził gospodarstwo rolne oraz pasiekę. Jednocześnie kontynuował służbę w OSP w nowo zawiązanej jednostce w Czarnej, do końca życia pozostając jej honorowym członkiem[2]. Przez dwie kadencje pełnił funkcję radnego gminnego oraz przez jedną kadencję funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krośnie. Nigdy nie należał do PZPR ani innej partii politycznej[1].
Po przemianach politycznych 1989 działał w organizacjach kresowych, m.in. w Związku Wysiedlonych HT-1951[3]. Jednym z jego dokonań było odsłonięcie pomnika ofiar ludobójstwa popełnionego przez nacjonalistów ukraińskich w powiecie sokalskim i bieszczadzkim na terenie cmentarza komunalnego w Ustrzykach Dolnych, a także kamienia upamiętniającego 50. rocznicę przesiedlenia ludności Ziemi Sokalskiej przy kościele Matki Bożej Różańcowej w Czarnej. W 2008 otrzymał awans na stopień podporucznika w stanie spoczynku[1].
Życie prywatne
Był żonaty z Janiną Wilczek, także żołnierzem Armii Krajowej, z którą miał czworo dzieci. Dwoje z nich zmarło na początku lat 50. z powodu drastycznego pogorszenia warunków życiowych wysiedlonej ludności polskiej. Jedną z ich córek jest Krystyna Chowaniec – historyk, nauczycielka, instruktorka harcerska[1][4].
Był zaangażowanym katolikiem[1].
Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004)[1]
- Złoty Krzyż Zasługi (1984)[1]
- Krzyż Partyzancki[1]
- Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (2010)[1]
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Zmarł Franciszek Flak - kresowianin, żołnierz samoobrony Kresów Wschodnich, Batalionów Chłopskich, 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2023-11-22].
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna KSRG Czarna: W dniu dzisiejszym na wieczną służbę w wieku 98 lat.... Facebook, 7.01.2023. [dostęp 2023-11-22].
- ↑ Związek Wysiedlonych HT-1951. rejestr.io. [dostęp 2023-11-22].
- ↑ Sylwetki laureatów Nagrody Burmistrza Miasta Sanoka: Krystyna Chowaniec. Tygodnik Sanocki, 7.08.2017. [dostęp 2023-11-22].