Franciszek Flaum

Franciszek Flaum (ur. 25 listopada 1866 w Poznaniu, zm. 27 listopada 1917 tamże^[1]) – polski rzeźbiarz.

Wywodził się z rodziny bawarskiej osiadłej w Wielkopolsce w XVIII wieku^[2]. Studia artystyczne rozpoczął pod kierunkiem Mariana Jaroczyńskiego w Poznaniu^[3], a następnie studiował w akademiach w Berlinie i Monachium oraz Académie Julian w Paryżu^[4], do której uczęszczał w 1893^[5]. Po studiach przez wiele lat miał pracownię rzeźbiarską w Holandii^[1], a potem przez dłuższy czas w Berlinie^[6], gdzie jego pracownia była notowana już w 1901^[7]. W 1906 był współzałożycielem polskiego kabaretu artystycznego w Café des Westens Charlottenburgu koło Berlina^[8][9]. W roku 1913 roku opuścił Niemcy i powrócił do Poznania, gdzie został wybrany prezesem miejscowego Koła Artystów Polskich, wstąpił też do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”^[1]. Szereg rzeźb F. Flauma przekazali w darze spadkobiercy artysty do Muzeum im. Mielżyńskich, później trafiły one do Muzeum Narodowemu w Poznaniu^[10].

Franciszek Flaum tworzył głównie w brązie i marmurze^[11]. W najwcześniejszym etapie kariery rzeźbił w stylu akademickiego realizmu^[12], jednak jego późniejsza sztuka reprezentuje modernizm^[13]. Na ten etap rozwoju artysty wpłynęło oddziaływanie sztuki Augusta Rodina, dzięki czemu dzieła Flauma zyskały bardziej impresjonistyczną i symboliczną formę, a także światopogląd Stanisława Przybyszewskiego, z którym się zaprzyjaźnił i pod którego wpływem po 1900 zaczął eksponować wątki erotyczno-symboliczne, czego przejawem są takie dzieła jak Płeć, Na skale, Pocałunek, Pokusa^[14][15]. Prace Flauma z tego okresu są przykładem łączenia tematyki erotyczno-seksualnej z formą secesji^[16]. Do innych znanych rzeźb Flauma zaliczyć można Wizję I (1905), gdzie w ekspresyjny i metaforyczny sposób oddano zmagania rzeźbiarza ze skałą, w której artysta chce wyrzeźbić to, co sobie zaplanował oraz Chmura (Obłok) (ok. 1910) wykazująca cechy abstrakcjonizmu^[17][18]. Był także autorem licznych popiersi, m.in. Ferenca Liszta i Henryka Sienkiewicza^[19][1].

Brał udział m.in. w I Wystawie Sztuki Polskiej w Krakowie w 1887, gdzie wystawił popiersie portretowe^[20] i w Große Berliner Kunstausstellung w roku 1902^[21]. Po 1913 zdobył I nagrodę w konkursie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych za rzeźbę Dąbrówka^[1].

• Wilkowa L., Kubaszewska H., 1975: Flaum Franciszek. W: Maurin-Białostocka J. i in.: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, tom II. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki, str. 226, 227.