Franciszek Kubala

Franciszek Andrzej Kubala

kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1893 Biała Krakowska
Data i miejsce śmierci	13–14 kwietnia 1940 Katyń
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Franciszek Andrzej Kubala^[a] (ur. 7 listopada 1893 w Białej Krakowskiej, zm. między 13 a 14 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 7 listopada 1893 w Białce Krakowskiej, w rodzinie Andrzeja i Franciszki z Adamców^[2].

Żołnierz armii gen. Hallera. Dekretem z dnia 9 września 1920 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii gen. Hallera „z zatwierdzeniem posiadanego stopnia jako warunkowego z powołaniem do czynnej służby aż do demobilizacji” i otrzymał przydział służbowy do 53 pułku piechoty Strzelców Kresowych^[3]. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W 1921 roku rozkazem L.1987 został odznaczony po raz pierwszy Krzyżem Walecznych w zamian za Amarantową Wstążkę otrzymaną w Armii gen. Hallera^[4].

W okresie międzywojennym pozostał w wojsku. W 1922 gazeta „Polska Zbrojna” informowała na swych łamach, że Kubala ma do odebrania Krzyż Walecznych w siedzibie Generalnego Inspektoratu Artylerii (adiutantura gen. Hallera)^[5]. W 1923 służył 53 pułku piechoty w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 810 lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6]. W 1924 awansował do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 400 lokatą w korpusie oficer piechoty^[7], został przeniesiony do 3 pułku strzelców podhalańskich^[8]. W 1928 jako oficer nadetatowy 3 pułku strzelców podhalański pełnił służbę w Korpusie Kadetów Nr 2^[9]. W marcu 1930 został przeniesiony do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku^[10][11][12]. W 1938 był już przeniesiony w stan spoczynku jako oficer korpusu administracji (grupa administracyjna)^[13]. Pozostawał w ewidencji Komendy Rejonu Uzupełnień Bielsko^[14]. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V^[14]. Był przewidziany „do użycia w czasie wojny”^[14].

W sierpniu 1939 zmobilizowany. Podczas kampanii wrześniowej walczył w 22 pułku piechoty jako dowódca kompanii gospodarczej^[2]. Został wzięty do niewoli przez Sowietów^[15]. Początkowo przetrzymywany w obozie przejściowym we Frydrychówce. Według stanu na 19 i 26 listopada, a także 2 grudnia 1939 był jeńcem obozu w Kozielsku^[14]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego^[14] – lista wywózkowa bez numeru poz. 36 nr akt 2889^[16] z 2 kwietnia 1940^[14][2]. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 w lesie katyńskim^[14] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[17][18]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[19][20]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców^[21] w 1943 pod numerem 2266^[22] – dosł. opisany jako Kubala Franciszek Andreas (raport dzienny z 16 maja 1943)^[14]. Przy jego szczątkach znaleziono: list^[23] oraz trzy pisma z MSWojsk. w sprawie orzeczeń emerytalnych^[24][25]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02266^[24]. Jego nazwisko znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 137, w Nowym Kurierze Warszawskim nr 141 z 1943. W Archiwum Robla (pakiet 0765-08, 14, 15, 16) znajduje się notatnik znaleziony przy szczątkach porucznika rezerwy Pawła Brusa^[26], w którym Kubala został wymieniony pod datą 25.09.1939 z podaniem imienia Franciszek z dopiskiem „poznany wczoraj”, jak również pod datami 19.11.1939, 26.11.1939 i (z tytułem kapitana) bez 12/02/1939 podania imienia. Krewni do 1946 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

• Krzyż Walecznych dwukrotnie^[9]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 1938 „za całokształt zasług w służbie wojskowej”^[13]
• Medal Zwycięstwa^[9]
• Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[27][28][29]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[30][31][32].

13 kwietnia 2016, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1^[33][34][35].

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.