Funambulini

	Funambulini
	Pocock, 1923
	; Pasecznik palmowy (F. palmarum)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórczaki
Plemię	Funambulini
	Typ nomenklatoryczny
	Plemię: Funambulus Lesson, 1832; Rodzaj: Sciurus indicus Lesson, 1835 (= Sciurus palmarum Linnaeus, 1776)
Synonimy
	Plemienia: Funambulinae: Pocock, 1923; Funambulini: Simpson, 1945; Funambulina: MJ.C. Moore, 1959; Rodzaju: Palmista J.E. Gray, 1867; Tamiodes Pocock, 1923; Prasadsciurus J.C. Moore & Tate, 1965;
	Plemienia: Funambulinae: Pocock, 1923; Funambulini: Simpson, 1945; Funambulina: MJ.C. Moore, 1959; Rodzaju: Palmista J.E. Gray, 1867; Tamiodes Pocock, 1923; Prasadsciurus J.C. Moore & Tate, 1965;
Rodzaje, podrodzaje i gatunki
	Funambulus Lesson, 1832; 2 podrodzaje i 6 gatunków – zobacz opis w tekście
	Funambulus Lesson, 1832; 2 podrodzaje i 6 gatunków – zobacz opis w tekście

Funambulini – monotypowe plemię ssaków z podrodziny wiewiórczaków (Callosciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Plemię obejmuje gatunki występujące na subkontynencie indyjskim. Jedynie gatunek F. pennantii występuje dalej na północy w Iranie, Nepalu, oraz Pakistanie^[8]^[9]^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 110–160 mm, długość ogona 94–168 mm; masa ciała 44,1–168 g^[9]^[11].

Systematyka

Plemię (w randze podrodziny) wyodrębnił w 1923 roku brytyjski zoolog Reginald Innes Pocock w artykule zatytułowanym Klasyfikacja Scinriae, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”^[1]. Rodzaj Funambulus zdefiniował w 1832 roku francuski zoolog René Lesson w publikacji swojego autorstwa o tytule Ilustracje zoologiczne, czyli kolekcja postaci zwierząt malowanych z natury^[7]. Lesson nie wyznaczył gatunku typowego; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)^[12] pasecznik palmowy (F. palmarum).

Etymologia

Funambulus: łac. funambulus ‘akrobata, balansista, ekwilibrysta’^[13].
Palmista: fr. palmiste ‘mieszkaniec palm’^[14]. Gatunek typowy: Gray wymienił kilka gatunków – Sciurus layardi E. Blyth, 1849, Sciurus palmarum Linnaeus, 1766, Sciurus penicillatus Leach, 1814 (= Sciurus palmarum Linnaeus, 1766) i Sciurus sublineatus G.R. Waterhouse, 1838 – nie wskazując gatunku typowego; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznacznie)^[12] Sciurus palmarum Linnaeus, 1776^[12].
Tamiodes: rodzaj Tamias Illiger, 1811 (pręgowiec); -οιδης -oidēs ‘przypominający’^[5]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sciurus tristriatus G.R. Waterhouse, 1837.
Prasadsciurus: Malur R. Narasimha Prasad (1923–1928), hinduski endokrynolog, znany z badań w dziedzinie fizjologii rozrodu i regulacji płodności; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758 (wiewiórka)^[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Funambulus pennantii Wroughton, 1905.

Podział systematyczny

Do plemienia należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami zgrupowanymi w dwóch podrodzajach^[15]^[11]^[8]^[16]:

Podrodzaj	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[16]	Podgatunki^[9]^[8]^[11]	Rozmieszczenie geograficzne^[9]^[8]^[11]	Podstawowe wymiary^[9]^[11]^[a]	Status IUCN^[17]
Prasadsciurus	Funambulus pennantii	Wroughton, 1905	pasecznik pięciopręgi	2 podgatunki	skrajnie południowo-wschodni Iran, wschodni Pakistan, Indie, południowy Nepal i zachodni Bangladesz; introdukowany w Australii, Izraelu i na Andamanach; zakres wysokości: 0–4000 m n.p.m.	DC: 13,4–15,5 cm DO: 13–13,5 cm MC: 95–103 g	LC
Funambulus	Funambulus sublineatus	(G.R. Waterhouse, 1838)	pasecznik ciemny	gatunek monotypowy	endemit Indii: południowe Ghaty Zachodnie; zakres wysokości: 39–1966 m n.p.m.	DC: 11–13 cm DO: 9,8–13,5 cm >MC: około 42 g	VU
Funambulus	Funambulus obscurus	(von Pelzeln & F.F. Kohl, 1886)		gatunek monotypowy	endemit Sri Lanki: fragmentarycznie w lasach centralnej i południowo-zachodniej części; zakres wysokości: 0–2135 m n.p.m.	DC: 10–13,1 cm DO: 7,9–12,2 cm MC: około 70 g	VU
Funambulus	Funambulus layardi	(E. Blyth, 1849)	pasecznik drawidyjski	gatunek monotypowy	endemit Sri Lanki: fragmentarycznie w lasach centralnej i południowo-zachodniej części;	DC: 14,4–15,4 cm DO: 15,8–16,8 cm MC: około 168 g	VU
Funambulus	Funambulus palmarum	(Linnaeus, 1766)	pasecznik palmowy	3 podgatunki	Indie (do około 20–24° szerokości geograficznej północnej) i Sri Lanka; zakres wysokości: do 1370 m n.p.m.	DC: 14,7–14,9 cm DO: 14,8–15,8 cm MC: 99–117 g	LC
Funambulus	Funambulus tristriatus	(G.R. Waterhouse, 1837)	pasecznik trójpręgi	2 podgatunki	endemit Indii: zachodnie wybrzeża (do 20° szerokości geograficznej północnej); zakres wysokości: 700–2100 m n.p.m.	DC: 15,9–16 cm DO: 13,9–14,3 cm MC: około 139 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 Pocock 1923 ↓, s. 237.
↑ G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 79, 1945. (ang.).
↑ J.C. Moore. Relationships among the living squirrels of the Sciurinae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 118, s. 198, 1959. (ang.).
↑ J.E. Gray. Synopsis of the Asiatic Squirrels (Sciuridæ) in the collection of the British Museum, describing one new genus and some new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 20, s. 279, 1867. (ang.).
1 2 Pocock 1923 ↓, s. 215.
1 2 J.C. Moore & G.H.H. Tate. A study of the diurnal squirrels, Sciurinae, of the Indian and Indo-chinese subregions. „Fieldiana. Zoology”. 48, s. 71, 1965. (ang.).
1 2 R.-P. Lesson: Illustrations de zoologie, ou, Recueil de figures d’animaux peintes d’après nature. Paris: Arthus Bertrand, 1831–1835, s. ryc. 43. (fr.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 584. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 715–716. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Funambulus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-22].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 376. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
1 2 3 O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. A. Whyte in Nyasaland, and presented to the British Museum by Sir H. H. Johnston, K.C.B.; being a fifth contribution to the mammal-fauna of Nyasaland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897 (4), s. 933, 1898. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 286.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 507.
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 201, 202. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: Funambulus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
R.I. Pocock. The Classification of the Scinridæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 93 (2), s. 209–246, 1923. (ang.).

[17] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[CITEREFPocock1923[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31551125_237]-1] 1 2 3 Pocock 1923 ↓, s. 237.

[sim-2] G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 79, 1945. (ang.).

[moo-3] J.C. Moore. Relationships among the living squirrels of the Sciurinae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 118, s. 198, 1959. (ang.).

[Gray-4] J.E. Gray. Synopsis of the Asiatic Squirrels (Sciuridæ) in the collection of the British Museum, describing one new genus and some new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 20, s. 279, 1867. (ang.).

[CITEREFPocock1923[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31551103_215]-5] 1 2 Pocock 1923 ↓, s. 215.

[Moore&Tate-6] 1 2 J.C. Moore & G.H.H. Tate. A study of the diurnal squirrels, Sciurinae, of the Indian and Indo-chinese subregions. „Fieldiana. Zoology”. 48, s. 71, 1965. (ang.).

[Lesson-7] 1 2 R.-P. Lesson: Illustrations de zoologie, ou, Recueil de figures d’animaux peintes d’après nature. Paris: Arthus Bertrand, 1831–1835, s. ryc. 43. (fr.).

[Burgin&inni-8] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 584. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-9] 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 715–716. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Funambulus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-22].

[amw-11] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 376. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[tho-12] 1 2 3 O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. A. Whyte in Nyasaland, and presented to the British Museum by Sir H. H. Johnston, K.C.B.; being a fifth contribution to the mammal-fauna of Nyasaland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897 (4), s. 933, 1898. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/294/mode/1up_286]-13] Palmer 1904 ↓, s. 286.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/515/mode/1up_507]-14] Palmer 1904 ↓, s. 507.

[mdd-15] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).

[Cichocki&inni-16] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 201, 202. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[18] Taxonomy: Funambulus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[a]

[17]