Gębacz pięknopłetwy

Gębacz pięknopłetwy

Labidochromis vellicans[1]
Trewavas, 1935
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	kostnoszkieletowe
Rząd	okoniokształtne
Rodzina	pielęgnicowate
Podrodzina	Pseudocrenilabrinae
Plemię	Haplochromini
Rodzaj	Labidochromis
Gatunek	gębacz pięknopłetwy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Gębacz pięknopłetwy^[3] (Labidochromis vellicans) – gatunek endemicznej ryby z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Bywa hodowany w akwariach.

Zasiedla południową część afrykańskiego jeziora Malawi (Niasa)^[4] w jego przybrzeżnej partii skał. Wśród nich poszukuje pożywienia.

Tułów wąski, głowa dość duża, oczy duże. Otwór gębowy wąski, szczęki uzbrojone są w dość długie, stożkowate zęby. Górna powierzchnia zębów jest przystosowana do chwytania i zrywania z glonów żywego pokarmu.

Barwa podobna u obu płci. Samiec jest trochę bardziej intensywnie ubarwiony, uwidacznia się to szczególnie w okresie rozrodczym, zwłaszcza w czasie tarła jego pysk, pokrywy skrzelowe jak i gardło mienią się w kolorach błyszczących na jasnoniebiesko. Jego ciało przybiera barwę oliwkowo-brązową z niewielkim, niebieskawym połyskiem. Przez ciało przebiegają ciemne poprzeczne pasy. Płetwa grzbietowa o błękitnej barwie z przebiegającym przez nią żółto-błękitnawym pasem. Na płetwie odbytowej widnieje jasnoniebieska barwa z żółtą plamą.

Samica w okresie godowym przybiera barwy brązowo-szare z błękitnawym połyskiem. Jej płetwy – grzbietowa i ogonowa są ciemne z jasnoczerwonawą obwódką.

Ryba mało agresywna, może być trzymana w akwarium wielogatunkowym, w którym przebywają inne gatunki pielęgnic.

Dorasta do 8, niekiedy do 11 cm długości.

Wymaga zbiornika z kryjówkami ze skał, korzeni. Posadzonych roślin nie niszczy.

Tarlaki dojrzewają do rozrodu w wieku 9–12 miesięcy. Woda o temperaturze ok. 26 °C. Przed przystąpieniem do tarła u samicy pojawia się tępo zakończone pokładełko 2–4 mm długości, służące do układania jaj we wcześniej przygotowanym przez samca dołku w piasku. Niekiedy do tarła może dojść w kryjówce – grocie lub nawet bezpośrednio na kamieniu. Ikra o średnicy ok. 2–3 mm składana jest, w zależności od spokoju wokół gniazda po kilka–kilkanaście sztuk ziaren. Ogółem około kilkadziesiąt sztuk.

Po skończonym tarle samica odpoczywa w spokojnym miejscu między kamieniami, samiec odpędza inne ryby z sąsiedztwa. Wykluty narybek zostaje przechowywany w jej pysku, który po 16–26 dniach zaczyna opuszczać, poszukując pokarmu.

Pierwszy pokarm to dafnia (popularna rozwielitka) i larwy komarów.

Możliwa jest forma krzyżówkowa gębacza pięknopłetwego z innym gatunkiem pyszczakiem zebra.

• pyszczaki

• H. Skrzyński, Labidochromis vellicans, AKWARIUM, nr 1/74
• Andrzej Budziszewski, Gębacz pięknopłetwy, mało popularny gatunek z jeziora Malawi, AKWARIUM, nr 2/90