Gamma Virginis

Gamma Virginis B
	γ Vir B
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Panna
Rektascensja	12h 41m 39,543s
Deklinacja	-01° 26′ 57,85″
Paralaksa (π)	0,0785 ± 0,0014″
Odległość	41,54 ± 0,74 ly; 12,74 ± 0,22 pc
Wielkość obserwowana	3,49 ± 0,01m
Ruch własny (RA)	−534,3 ± 2,1 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−64,3 ± 1,9 mas/rok
Prędkość radialna	−19,8 ± 0,9 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	żółto-biały karzeł
Typ widmowy	F0mF2V
Masa	1,4 M☉
Promień	1,2 R☉
Wielkość absolutna	2,965 ± 0,013m
Temperatura	7100 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	γ Vir A
Półoś wielka	43 au
Okres orbitalny	169 lat
Mimośród	0,88
Alternatywne oznaczenia
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 110380
	Katalog jasnych gwiazd: HR 4826

Gamma Virginis A
	γ Vir A
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Panna
Rektascensja	12h 41m 39,624s
Deklinacja	–01° 26′ 57,82″
Paralaksa (π)	0,08601 ± 0,00069″
Odległość	37,90 ± 0,30 ly; 11,619 ± 0,093 pc
Wielkość obserwowana	AB: 2,74; A: 3,440 ± 0,009m
Ruch własny (RA)	−600,88 ± 0,85 mas/rok
Ruch własny (DEC)	83,66 ± 0,63 mas/rok
Prędkość radialna	−19,8 ± 0,9 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	żółto-biały karzeł
Typ widmowy	F1 V
Masa	1,4 M☉
Promień	1,2 R☉
Metaliczność [Fe/H]	−0,15
Wielkość absolutna	3,114 ± 0,010m
Wiek	1,7 ± 0,1 mld lat
Temperatura	7100 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	8111 pc
Mimośród	0,1299
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: AB: 29 Vir
	2MASS: AB: J12413962-0126580
	Bonner Durchmusterung: BD AB: BD−00°2601
	Boss General Catalogue: GC 17270
	Katalog Gliesego: GJ AB: GJ 482
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 110379
	Katalog Hipparcosa: HIP AB: HIP 61941
	Katalog jasnych gwiazd: HR 4825
	SAO Star Catalog: SAO 138917
	Porrima, Arich

Gamma Virginis (γ Vir, Porrima) – gwiazda w gwiazdozbiorze Panny, odległa od Słońca o 38 lat świetlnych.

Nazwa

Gwiazda ma nazwę własną Porrima, wywodzącą się z mitologii rzymskiej. Została nazwana imieniem bogini przepowiedni, siostry Karmenty^[3]^[7]^[8]. Arabowie znali ją pod nazwą ‏زاوية العوى‎ zāwiat al ʽawwā᾽, „kąt” lub „róg szczekającego”, która odnosi się do asteryzmu złożonego z części gwiazd greckiej Panny^[7]. W atlasie Antonína Bečvářa przypisana jest jej nazwa Arich o nieznanym pochodzeniu^[9]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Porrima dla określenia tej gwiazdy^[10].

Charakterystyka obserwacyjna

Jest to gwiazda podwójna, druga co do jasności gwiazda Panny. Obserwowana wielkość gwiazdowa dwóch składników Gamma Virginis to 3,44^m^[1] oraz 3,5^m^[6], a całego systemu 2,7^m^[2]. Można je rozdzielić przez amatorski teleskop optyczny^[3]^[8]. Poruszając się po orbitach wokół środka masy z okresem 169 lat, gwiazdy najbardziej zbliżyły się w 2005 roku^[3]^[11]. W 2017 roku dzieliło je 2,6 sekundy kątowej^[12], a ich odległość zmienia się od 0,35″ do 6″^[8].

Charakterystyka fizyczna

Oba składniki to żółtobiałe karły, gwiazdy ciągu głównego należące do typu widmowego F. Ich temperatury to około 7100 K, a jasność jest około czterokrotnie większa niż Słońca. Ich masy to około 1,4 M_☉, a promienie są równe około 1,2 R_☉^[3]. W przestrzeni składniki dzieli odległość zmieniająca się od 5 do 81 au. Są to młode gwiazdy^[3], system ma około 1,7 miliarda lat^[4]. W ich wnętrzach trwa synteza wodoru w hel; ze względu na masę gwiazd, cykl węglowo-azotowo-tlenowy dominuje w nich nad cyklem protonowym^[3].

Gamma Virginis ma kilka towarzyszek optycznych^[12]. Najbliższe z nich składniki oznaczone C i D mają inny ruch własny i nie są związane grawitacyjnie z Porrimą^[12]^[13]^[14].

Przypisy

1 2 3 4 5 6 7 8 9 gam Vir A w bazie SIMBAD (ang.)
1 2 Gamma Virginis w bazie SIMBAD (ang.)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Jim Kaler: PORRIMA (Gamma Virginis). [w:] STARS [on-line]. 2009-11-13. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
1 2 3 4 5 6 Anderson E., Francis C.: HIP 61941. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-07-19]. (ang.).
1 2 Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 gam Vir B w bazie SIMBAD (ang.)
1 2 Virgo. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 460–473. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
1 2 3 Emil Złoczewski: Panna. Przewodnik obserwatora. T. 75. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 20–22, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki. ISBN 978-83-252-2008-2.
↑ David Harper, L.M. Stockman: (Un)Common Star Names. Obliquity. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-09-07. [dostęp 2018-09-27].
↑ Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 258–259. ISBN 978-83-7073-928-7.
1 2 3 Mason et al.: WDS J12417-0127AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
↑ UCAC3 178-123682 w bazie SIMBAD (ang.)
↑ UCAC2 31338482 w bazie SIMBAD (ang.)

[simbadA-1] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 gam Vir A w bazie SIMBAD (ang.)

[simbad-2] 1 2 Gamma Virginis w bazie SIMBAD (ang.)

[kaler-3] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Jim Kaler: PORRIMA (Gamma Virginis). [w:] STARS [on-line]. 2009-11-13. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).

[xhip-4] 1 2 3 4 5 6 Anderson E., Francis C.: HIP 61941. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-07-19]. (ang.).

[ReferenceA-5] 1 2 Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.

[simbadB-6] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 gam Vir B w bazie SIMBAD (ang.)

[allen-7] 1 2 Virgo. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 460–473. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).

[kosmos-8] 1 2 3 Emil Złoczewski: Panna. Przewodnik obserwatora. T. 75. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 20–22, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki. ISBN 978-83-252-2008-2.

[skyeye-9] David Harper, L.M. Stockman: (Un)Common Star Names. Obliquity. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).

[iau-10] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-09-07. [dostęp 2018-09-27].

[gwiazda-11] Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 258–259. ISBN 978-83-7073-928-7.

[WDS-12] 1 2 3 Mason et al.: WDS J12417-0127AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[simbadC-13] UCAC3 178-123682 w bazie SIMBAD (ang.)

[simbadD-14] UCAC2 31338482 w bazie SIMBAD (ang.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]