Geosciurus

	Geosciurus
	A. Smith, 1834
	; Grupa afrowiórek namibijskich (G. inauris)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	afrowiórki
Plemię	afrowiórki
Rodzaj	Geosciurus
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus capensis Kerr, 1792 (= Sciurus inauris A.E.W. Zimmermann, 1780)
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Geosciurus – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w zachodnio-południowej Afryce^[2]^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 225–290 mm, długość ogona 194–282 mm; masa ciała 423–649 g^[3]^[5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1834 roku szkocki przyrodnik Andrew Smith w artykule zatytułowanym Afrykańska zoologia. Część 1. Ssaki, opublikowanym w czasopiśmie „South African Quarterly Journa”'^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) afrowiórka namibijska (G. inauris).

Etymologia

Geosciurus: gr. γεω- geō- ‘ziemny-’, od γη gē ‘ziemia’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758 (wiewiórka)^[6]

Podział systematyczny

Takson tradycyjnie umieszczany jako podrodzaj w obrębie Xerus^[4] jednak dane genetyczne wykazują, że jest to odrębny rodzaj^[7]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[5]^[2]^[9]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[9]	Podgatunki^[3]^[2]^[5]	Rozmieszczenie geograficzne^[3]^[2]^[5]	Podstawowe wymiary^[3]^[5]^[a]	Status IUCN^[10]
	Geosciurus inauris	(A.E.W. Zimmermann, 1780)	afrowiórka namibijska	gatunek monotypowy	Namibia, Botswana, północna i środkowa Południowa Afryka i zachodnie Lesotho	DC: 24–25 cm DO: 91,4–21 cm MC: 423–649 g	LC
	Geosciurus princeps	O. Thomas, 1929	afrowiórka damarska	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Angola przez zachodnią Namibię do pobliża granicy z Południową Afryką	DC: 22–29 cm DO: 21–28 cm MC: około 640 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 A. Smith. African zoology. Part I. Mammalia. „South African Quarterly Journal”. 2 (2), s. 128, 1834. (ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 610. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 782–783. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
1 2 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Geosciurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).
↑ B. Kryštufek, A. Mahmoudi, A.S. Tesakov, J. Matějů & R. Hutterer. A review of bristly ground squirrels Xerini and a generic revision in the African genus Xerus. „Mammalia”. 80 (5), s. 521–540, 2015. DOI: 10.1515/mammalia-2015-0073. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).
1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: Xerus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Smith-1] 1 2 A. Smith. African zoology. Part I. Mammalia. „South African Quarterly Journal”. 2 (2), s. 128, 1834. (ang.).

[Burgin&inni-2] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 610. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-3] 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 782–783. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-4] 1 2 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Geosciurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[amw-5] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-6] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).

[Kryštufek&inni-7] B. Kryštufek, A. Mahmoudi, A.S. Tesakov, J. Matějů & R. Hutterer. A review of bristly ground squirrels Xerini and a generic revision in the African genus Xerus. „Mammalia”. 80 (5), s. 521–540, 2015. DOI: 10.1515/mammalia-2015-0073. (ang.).

[mdd-8] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).

[Cichocki&inni-9] 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[11] Taxonomy: Xerus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]