Girardinia

Girardinia
Ilustracja
Girardinia diversifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

pokrzywowate

Rodzaj

Girardinia

Nazwa systematyczna
Girardinia Gaudich.
Voy. Uranie: 498 (1830)[3]

Girardinia Gaudich.rodzaj roślin zielnych z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Należą do niego dwa gatunki[3] występujące w Afryce subsaharyjskiej oraz południowej i wschodniej Azji[3].

Rośliny roczne i wieloletnie pokryte silnie parzącymi włoskami. Wykorzystywane są jako lek przeciwgorączkowy. Z łodyg pozyskuje się włókna stosowane do wyrobu sznurów, sieci, materiałów tekstylnych[4]. Rośliny bywają też spożywane jako warzywo[5].

Morfologia

Pokrój
Rośliny zielne pokryte kłującymi, parzącymi włoskami. Pęd wzniesiony, zwykle zygzakowaty i 5 kanciasty[4].
Liście
Skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe, z przylistkami szerokimi i zielonymi, szybko jednak odpadającymi. Blaszka liściowa trójżyłkowa, na brzegach ząbkowana i klapowana[4].
Kwiaty
Małe, rozdzielnopłciowe, skupione w pojedynczych lub wyrastających w parach kwiatostanach wierzchotkowatych, kłosowatych lub wiechowatych. Kwiaty męskie rozwijają się w kwiatostanach wydłużonych. Kwiaty żeńskie w luźnych lub gęstych kulistawych skupieniach. Kwiaty męskie mają okwiat cztero- lub pięciolistkowy, pręciki w liczbie odpowiadającej liczbie listków okwiatu, zagięte do środka oraz szczątkową zalążnię. Listki okwiatu kwiatów żeńskich w liczbie od 2 do 4 są zrośnięte w rurkę rozciętą z jednej strony do nasady, na szczycie każdego listka znajdują się 2 lub 3 ząbki. Zalążnia jest jajowata, z szydlastą szyjką słupka, brodawkowatą z jednej strony[4].
Owoce
Dość okazałe, zwykle spłaszczone i brodawkowate niełupki zwieńczone trwałą, zagiętą szyjką słupka. Czasem szypułka w czasie owocowania się rozszerza[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae)[2][3]. W obrębie rodziny należy do plemienia Urticeae, w którym tworzy klad wspólnie z siostrzanymi rodzajami Dendrocnide i Discocnide[6].

Wykaz gatunków[3]
  • Girardinia bullosa (Hochst. ex Steud.) Wedd.
  • Girardinia diversifolia (Link) Friis

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 Girardinia Gaudich.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2025-04-04].
  4. 1 2 3 4 5 Chen Jiarui, Ib Friis, C. Melanie Wilmot-Dear: Girardinia Gaudichaud-Beaupré. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras. [dostęp 2025-04-04].
  5. Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 275-276. ISBN 978-1842466346.
  6. Kim i inni, Generic phylogeny and character evolution in Urticeae (Urticaceae) inferred from nuclear and plastid DNA regions, „Taxon”, 64 (1), 2015, s. 65-78, DOI: 10.12705/641.20 [dostęp 2025-04-04].