Gołąbek jasnozarodnikowy
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek jasnozarodnikowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula pallidospora J. Blum ex Romagn. Russules d’Europe Afr. Nord (Bordas): 233 (1967) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Gołąbek jasnozarodnikowy (Russula pallidospora J. Blum ex Romagn.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1967 roku Jean Blum i Henri Charles Louis Romagnesi we Francji[1]. Synonim: Russula pseudodelica var. pallidospora J. Blum 1962[2]. Alina Skirgiełło w 1991 r. nadała mu polską nazwę gołąbek jasnozarodnikowy[3].
Morfologia
Średnica do 15 cm, w stanie dojrzałym wklęsły, nawet szeroko lejkowaty z ostrym, silnie podwiniętym i omszonym brzegiem, początkowo w zewnętrznych częsciach biały, ale szybko zmieniający barwę na żółtawą do jasnoochrowej, czasami tylko w postaci plam. Miejsca pęknięte i wyżarte są ciemniejsze, cielistobrązowe. Skórka sucha, matowa, gładka, zwykle z resztkami próchnicy, z trudnością dająca się odedrzeć do 1/3 promienia[4].
Średnio gęste i średniej grubości z licznymi blaszeczkami, dość wyraźnie zbiegające na trzon, o szerokości 5–8 mm, przy brzegu ostre, o barwie kości słoniowej, u starszych okazów kremowoochrowe do cielistożółtych[4].
Wysokość do 5 cm, grubość do 3 cm, twardy, pełny. Powierzchnia gładka, lub delikatnie omszona, u starszych okazów siatkowato chropowata, biała, w miejscach wyżartych przez ślimaki o barwie od umbrowej do rdzawożółtej[4].
Gruby, twardy, biały, nie zmieniający barwy po zgnieceniu, ale w miejscach wyżartych zbrązowiały. Zapach wyraźnie owocowy, smak początkowo łagodny, ale po chwili nieco gorzkawy. W fenolu barwi się na brązowopurpurowo[4].
Ciemnokremowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 7–9 × 6–7 µm, kuliste lub odwrotnie jajowate, pokryte brodawkami z tendencją do tworzenia struktury siateczkowatej lub paciorkowatych grzebieni. Podstawki 52–60 × 9–11 µm. Cystydy duże, o szerokości do 10 µm i oleistej treści, która w sulfowanilinie barwi się na brązowawo. W miąższu kapelusza i w korze trzonu przewody mleczne[4].
Występowanie i siedlisko
Podano jego stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Azji[5]. Alina Skirgiełło w 1991 roku podała, że prawdopodobnie występuje także w Polsce[3], do 2024 r. nie podano jednak jego stanowisk[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach bukowych i dębowych[3].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2025-02-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2025-02-15] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 609, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 6 Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 34–35, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Występowanie Russula pallidospora na świecie (mapa) [online] [dostęp 2025-02-15] (ang.).
- ↑ Russula (gołąbek) [online], grzyby.pl [dostęp 2025-02-10] (pol.).