Gołąbek winnoczerwony

Gołąbek winnoczerwony
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

gołąbek

Gatunek

gołąbek winnoczerwony

Nazwa systematyczna
Russula vinosa Lindblad
Fl. Crypt. Cell. Toulouse: 57 (1901)
Synonimy
  • Russula decolorans var. obscura Romell
  • Russula obscura (Romell) Peck
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Gołąbek winnoczerwony (Russula vinosa Lindblad) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[2].

Po raz pierwszy opisał go w 1901 r. Matts Adolf Lindblad i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[2]. Niektóre synonimy naukowe[3]:

  • Russula decolorans var. obscura Romell
  • Russula obscura (Romell) Peck 1906
  • Russula vinosa Lindblad 1901, subsp. vinosa

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[4]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–12 cm. Za młodu łukowaty, później płasko rozpostarty i wklęsły, twardy i mięsisty. Dość długo ma podwinięty brzeg. Skórka gładka, dająca się ściągnąć do 1/3 średnicy kapelusza. Ubarwienie dość zmienne: od różowofioletowego i winnoczerwonego przez brązowoczerwony do brudnofioletowego. U starszych grzybów kolor blednie, stając się ochrowobrązowy, a nawet oliwkowy[5].

Blaszki

Dość grube i wolne przy trzonie. U młodych grzybów białe, potem jasnoochrowe, z czasem siwieją[5].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, szerokość do 2,5 cm, walcowaty, twardy i pełny, ale z czasem staje się gąbczasty. Kolor biały, miejscami purpurowonabiegły, u starszych okazów siwiejący[5].

Miąższ

Biały, u starszych okazów szarzejący. Również po przełamaniu szarzeje (czasami różowieje) i jest to jedna z cech różniących ten gatunek od podobnych[6]. Pod działaniem FeSO4 szybko zmienia barwę na czerwonopomarańczową, pod działaniem fenolu na fioletowoczerwoną[7].

Wysyp zarodników

Jasnożółty[7]

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–13 × 8–11 µm, szeroko jajowate o powierzchni brodawkowato-kolczastej. Brodawki duże mają wysokość do 1,5 µm, zazwyczaj zaokrąglone szczyty i nie zawsze są amyloidalne. Występują pomiędzy nimi również drobne brodawki. Łysinka nieregularna, duża. Podstawki 35–50 × 8–12 µm. Cystydy 65–100 × 8–11 µm, wrzecionowate, zakończone ostrym kończykiem, w sulfowanilinie barwiące się słabo[7].

Gatunki podobne

Łatwo może być pomylony z innymi gołąbkami, np. z gołąbkiem słodkawym (Russula integra), czy gołąbkiem płowiejącym (Russula paludosa). Najbardziej charakterystycznymi cechami odróżniającymi gołąbka winnoczerwonego od innych podobnych jest szarzenie trzonu i miąższu po przełamaniu oraz urzeźbienie zarodników[8][9].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej oraz Azji (Chiny)[10]. W Europie Środkowej jest pospolity, z wyjątkiem terenów o podłożu wapiennym[9]. W Polsce również jest pospolity[11].

Grzyb naziemny występujący pod świerkami, w lasach świerkowych lub z domieszką świerka, głównie na glebach kwaśnych, zarówno w miejscach suchych, jak i bardziej wilgotnych[9].

Znaczenie

Grzyb mykoryzowy[4]. Grzyb jadalny[11].

Przypisy

  1. ↑ Russula vinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2014-01-03] (ang.).
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-01-03] (ang.).
  4. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 616, ISBN 83-89648-09-1.
  5. 1 2 3 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 41, ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 408, ISBN 83-09-00714-0.
  7. 1 2 3 Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 152–153, ISBN 83-01-09137-1.
  8. ↑ Na grzyby [online] [dostęp 2011-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03].
  9. 1 2 3 Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 274, 281, ISBN 978-83-258-0588-3.
  10. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16].
  11. 1 2 Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 194, 195, ISBN 978-83-7073-776-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.