Gołębiowe

Gołębiowe
	Columbiformes
	Latham, 1790
	; Sierpówka (Streptopelia decaocto)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodziny
	Columbidae;
	Columbidae;

Gołębiowe^[2] (Columbiformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmuje około 350^[2]^[3] gatunków zamieszkujących różnorodne biotopy, występujących na całym świecie poza Arktyką i Antarktyką^[4]^[3]. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

krępe ciało
dobrzy lotnicy (poza drontami)
piją zanurzając dziób i zasysając wodę.
brak gruczołu kuprowego, pielęgnują pióra specjalnym pudrem, wytwarzanym przez pióra pudrowe^[5].

Wygląd i głos

Charakterystyczny mały dziób i woskówka. Skrzydła i ogon zaokrąglone. Ich upierzenie jest gęste. Dominuje barwa szara, brązowa, różowa, poza tym u niektórych gatunków występują różne plamy, metaliczne obszary lub obroże na szyi. Młode nie mają tych detali, a do dorosłych upodabniają się w wieku 3–6 miesięcy. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony, bądź znikomy. Obie płcie zbliżone wielkością i upierzeniem, z wyjątkiem nielicznych gatunków. Masa ciała w zakresie od 0,1 kg do 0,6 kg. Samce odzywają się donośnym głosem, zwykle gruchaniem, najczęściej rankiem oraz wieczorem^[5].

Biotop i tryb życia

Tereny polne, tereny ruderalne, siedziby człowieka, ogrody, parki, miasta, wsie, lasy, rezerwaty. Mogą tworzyć luźne kolonie, są aktywne w ciągu dnia. Lot tokowy bardzo charakterystyczny, samiec wzbija się w powietrze, klaszcząc skrzydłami^[5].

Pokarm

Głównie zielone części roślin, nasiona, owoce, poza tym bezkręgowce – ślimaki, dżdżownice, pająki i owady. Młode karmione są tzw. ptasim mleczkiem. Wodę piją nachylając głowę do przodu i zasysając ją^[5].

Systematyka

Do rzędu należy jedna rodzina^[2]:

Columbidae – gołębiowate

Dawniej (Wetmore, 1960)^[6] do gołębiowych zaliczano też rodzinę stepówek (Pteroclidae) – obecnie rodzina ta jest klasyfikowana w osobnym rzędzie stepówek (Pterocliformes). Wymarłe dront dodo (Raphus cucullatus) i dront samotny (Pezophaps solitaria) często umieszczane są w osobnej rodzinie drontów (Raphidae), jednak najnowsze badania oparte na analizie DNA umieszczają obydwa gatunki w rodzinie gołębiowatych^[7]^[8].

Przypisy

↑ Columbiformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rząd: Columbiformes Latham, 1790 - gołębiowe (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-18].
1 2 Winkler, D.W., S.M. Billerman & I.J. Lovette: Pigeons and Doves (Columbidae), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2025-02-17]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-02-18]. (ang.).
1 2 3 4 MichałM. Radziszewski MichałM., Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski, ISBN 978-83-65808-48-6 .
↑ Wetmore A.. A Classification for the Birds of the World. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 139 (11), s. 1–37, 1960. Smithsonian Institution. (ang.).
↑ Beth Shapiro, Dean Sibthorpe, Andrew Rambaut, Jeremy Austin, Graham M. Wragg, Olaf R.P. Bininda-Emonds, Patricia L.M. Lee, Alan Cooper. Flight of the dodo. „Science”. 295 (5560), s. 1683, 2002. (ang.).
↑ Sergio L. Pereira, Kevin P. Johnson, Dale H. Clayton, Allan J. Baker. Mitochondrial and Nuclear DNA Sequences Support a Cretaceous Origin of Columbiformes and a Dispersal-Driven Radiation in the Paleogene. „Systematic Biology”. 56 (4), s. 656–672, 2007. DOI: 10.1080/10635150701549672. (ang.).

[itis-1] Columbiformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-2] 1 2 3 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rząd: Columbiformes Latham, 1790 - gołębiowe (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-18].

[botw-3] 1 2 Winkler, D.W., S.M. Billerman & I.J. Lovette: Pigeons and Doves (Columbidae), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2025-02-17]. (ang.).

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-02-18]. (ang.).

[:0-5] 1 2 3 4 MichałM. Radziszewski MichałM., Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski, ISBN 978-83-65808-48-6 .

[wetmore-6] Wetmore A.. A Classification for the Birds of the World. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 139 (11), s. 1–37, 1960. Smithsonian Institution. (ang.).

[science295-7] Beth Shapiro, Dean Sibthorpe, Andrew Rambaut, Jeremy Austin, Graham M. Wragg, Olaf R.P. Bininda-Emonds, Patricia L.M. Lee, Alan Cooper. Flight of the dodo. „Science”. 295 (5560), s. 1683, 2002. (ang.).

[sb56-8] Sergio L. Pereira, Kevin P. Johnson, Dale H. Clayton, Allan J. Baker. Mitochondrial and Nuclear DNA Sequences Support a Cretaceous Origin of Columbiformes and a Dispersal-Driven Radiation in the Paleogene. „Systematic Biology”. 56 (4), s. 656–672, 2007. DOI: 10.1080/10635150701549672. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]