Gościnne autorstwo

Gościnne autorstwo (ang. guest authorship) – przypisanie współautorstwa utworu osobie, która nie brała żadnego udziału w jego tworzeniu dzieła lub jej wkład nie był twórczy. Zjawisko to występuje głównie w środowisku naukowym. Jego inną nazwą jest autorstwo honorowe[1][2].

Jest to zjawisko uznawane za nieuczciwe[3][4]. Dopisywanie bądź pomijanie osób tworzących dany utwór narusza prawa autorskie[2][5].

Wzajemnie stosowane gościnne autorstwo pozwala na zwiększenie dorobku publikacyjnego[6]. Stosowanie tego procederu jest przejawem punktozy[7]. Grupy naukowców wzajemnie dopisujących się do swoich prac (często także wzajemnie się cytujących) określane są jako spółdzielnie lub papiernie[4][8].

Częstą sytuacją jest dopisywanie jako współautora osoby o większym dorobku naukowym, na przykład przełożonego lub promotora. Takie zjawisko może być zarówno wymuszone przez osobę z większym dorobkiem przez wykorzystanie swojej pozycji naukowej, jak i wystąpić na prośbę młodszego współpracownika w celu podniesienia rangi swojej pracy[6].

Jeśli dopisanie do listy współautorów odbywa się wbrew woli osoby dopisanej, zjawisko takie jest określanie jako autorstwo podarowane (ang. gift authorship). Takie zjawisko zazwyczaj ma na celu wykorzystanie renomy osoby o większym dorobku. Inną motywacją może być chęć zaszkodzenia takiej osobie poprzez dopisanie jej do pracy o słabej jakości bądź wręcz zawierającej błędy[9].

Może się zdarzyć, że pewne osoby uczestniczyły w tworzeniu pracy, jednak ich wkład nie miał charakteru twórczego. Mowa tutaj na przykład o pomocy w uzyskaniu funduszy lub w kwestiach administracyjnych. W takich przypadkach osoby te nie powinny być dopisywane do listy autorów. Zamiast tego można wymienić je w treści pracy, w dziale dotyczącym podziękowań[2][3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Grudecki 2023 ↓, s. 34.
  2. 1 2 3 Anna Smywińska-Pohl, Naruszenia prawa autorskiego w nauce, [w:] Anna Jarmuszkiewicz, Justyna Tabaszewska (red.), Opus citatum: o cytacie w kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 151-161, ISBN 978-83-233-3723-2 [dostęp 2025-01-09].
  3. 1 2 Waldemar Kitler, Nieprawidłowości w badaniach naukowych. Wybrane problemy, „Wiedza Obronna”, 287 (2), 2024, s. 206–231, DOI: 10.34752/2024-2-10 [dostęp 2025-01-09] (pol.).
  4. 1 2 Piotr Guzik, Profesor Arkadiusz Nowak: „Spółdzielcy” okradają innych naukowców [online], 12 sierpnia 2024 [dostęp 2025-01-10] (pol.).
  5. ↑ Grudecki 2023 ↓, s. 127.
  6. 1 2 Grudecki 2023 ↓, s. 35.
  7. ↑ Grudecki 2023 ↓, s. 87.
  8. ↑ Prof. Jerzy Marian Brzeziński. Punktoza to nie wszystko [online], Życie Uniwersyteckie, 29 stycznia 2020 [dostęp 2025-01-10] (pol.).
  9. ↑ Grudecki 2023 ↓, s. 36.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.