Gottfried Achenwall
| Data i miejsce urodzenia |
20 października 1719 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 maja 1772 |
| Zawód, zajęcie |
statystyk, historyk, prawnik |
| Uczelnia |
Uniwersytet w Jenie, Uniwersytet w Halle, Uniwersytet w Lipsku, Uniwersytet w Marburgu, Uniwersytet w Getyndze |
Gottfried Achenwall (ur. 20 października 1719 w Elblągu, zm. 1 maja 1772 w Getyndze) – niemiecki statystyk, historyk i prawnik[1].
Achenwall ujmował statystykę jako naukę o państwie (państwoznawstwo), zaś do zakresu owej nauki włączał wszystko, co wiązało się z dobrobytem kraju (gospodarkę, ludność, ustrój państwa itd.)[2].
Życiorys
Gottfried Achenwall urodził się w Elblągu[3][4] na terenie Prus Królewskich[5]. Od 1738 roku studiował w Jenie, Halle, ponownie w Jenie, a następnie w Lipsku. W latach 1743–1746 pracował jako kontroler w Dreźnie. W 1746 roku uzyskał tytuł magistra na wydziale filozoficznym w Lipsku, po czym wyjechał do Marburga, gdzie pracował jako adiunkt i wykładał historię, statystykę oraz prawo naturalne i międzynarodowe.
W 1748 roku został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego filozofii na Uniwersytecie w Getyndze, a w 1753 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego prawa i profesora zwyczajnego filozofii. W 1761 roku ponownie zmienił specjalizację, zostając profesorem prawa naturalnego i polityki, a w 1762 roku uzyskał tytuł doktora obojga praw.
W 1765 roku został radcą dworu elektoralnego dworu Hanoweru oraz królewskiego brytyjskiego dworu. Dzięki wsparciu finansowemu króla Jerzego III, w 1751 roku odbył podróż do Szwajcarii i Francji, a w 1759 roku do Holandii i Anglii. Zmarł w Getyndze w wieku 52 lat.
W ekonomii Achenwall zaliczany był do szkoły „umiarkowanego merkantylizmu”, jednak największą sławę zyskał w dziedzinie statystyki. Jego najbardziej znanym dziełem jest Staatsverfassung der Europäischen Reiche im Grundrisse (Ustrój państw europejskich w zarysie, 1752), w którym przedstawił szczegółowy przegląd konstytucji różnych krajów, opisując ich rolnictwo, przemysł i handel, a także podając dane statystyczne dotyczące tych zagadnień. Niemieccy ekonomiści nadali mu tytuł „ojca statystyki”, co było jednak kwestionowane przez angielskich badaczy, którzy wskazywali wcześniejsze dokonania Williama Petty’ego i innych autorów. Achenwall spopularyzował termin Staatswissenschaft (polityka), który miał oznaczać całość wiedzy niezbędnej do sprawowania rządów.
Dzieła
- Staatswissenschaft der vornehmsten europäischen Reiche und Republiken (1749)
Zobacz także
Przypisy
- ↑ Achenwall Gottfried, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-08-29].
- ↑ Achenwall Gottfried, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-08-29].
- ↑ Friedrich Gottlob Leonhardi, Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde und Schwetschke, 1791, s. 757 [dostęp 2025-02-10] (niem.).
- ↑ Franciszek Paprocki, Domowe wiadomosci o wielkim xiestwie Litewskim z przylaczeniem historyi tegoż narodu. Przedrukowane, W Drukarni J.K.M.i Rzeczy pospolitek Akademickiey Societatis Jesu, 1771, s. 82 [dostęp 2025-02-10].
- ↑ Daniel Stone, The Polish-Lithuanian State, 1386-1795, University of Washington Press, 2001, s. 30, ISBN 978-0-295-98093-5 [dostęp 2025-02-10] (ang.).