Granat (roślina)

Granat
Ilustracja
Punica granatum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mirtowce

Rodzina

krwawnicowate

Rodzaj

granat

Nazwa systematyczna
Punica L.
Sp. Pl. 472. 1 Mai 1753
Synonimy
  • Socotria G. M. Levin[3]

Granat, granatowiec (Punica L.) – rodzaj drzew i ciernistych krzewów z rodziny krwawnicowatych. Obejmuje jedynie dwa gatunki – granat właściwy P. granatum ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, sięgający na wschodzie po Himalaje, oraz Punica protopunica, będący endemitem wysp Sokotra[4]. Bardzo nieliczny i zagrożony P. protopunica jest prawdopodobnie przodkiem uprawianego już powszechnie w starożytności granatu właściwego. Owoce tego gatunku są jadalne, bogate w antyoksydacyjne polifenole i witaminę C. Roślina używana jest też jako lecznicza. Trwały kielich tego owocu miał być inspiracją dla korony biblijnego króla Salomona i w konsekwencji późniejszych wzorów tego atrybutu władzy[5].

Morfologia

Pokrój
Krzewy i drzewa o wysokości do 6 m, często cierniste[4].
Liście
Sezonowe, naprzemianległe, pojedyncze i całobrzegie[4], na szczycie z pojedynczym miodnikiem wydzielającym nektar[5].
Kwiaty
Tworzą się pojedynczo lub zebrane po kilka. Kielich tworzy 5–7 równych działek u dołu zrośniętych w rurkę, czerwono zabarwionych. Płatków korony także jest 5–7, są one delikatne i pomarszczone, czerwone, rzadko białe. Pręciki są liczne. Dolna zalążnia powstaje z 8–12 owocolistków zawierających bardzo liczne zalążki, zwieńczona jest pojedynczą szyjką z klapowanym znamieniem[4].
Owoce
Mięsiste jagody o owocni od zewnątrz skórzastej i grubej[6], czerwonej, fioletowej, purpurowej, brązowej lub żółtej, zwieńczonej trwałym kielichem[4][6]. Nasiona twarde, liczne upakowane są w komorach porozdzielanych ścianami. Od zewnątrz pokryte są soczystymi osnówkami[4][6].

Nazewnictwo

Nazwa zwyczajowa rodzaju – granat pochodzi z łaciny. Starożytni nazywali ten owoc, złożony z kilkuset cząstek, malum granatum, czyli dosłownie „jabłko ziarniste” (granatus ‘ziarnisty’ < granum ‘ziarnko’)[7]. Nazwa naukowa pochodzi od łacińskiej barwy miąższu – puniceus znaczy ciemnoczerwony, malus punica to owoc granatu[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae)[2][5], w niektórych ujęciach systematycznych wyodrębniany do własnej rodziny Punicaceae[5].

Wykaz gatunków[9]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
  3. ↑ Genus Punica L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-22].
  4. 1 2 3 4 5 6 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 312. ISBN 0-333-73003-8.
  5. 1 2 3 4 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 772, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. 1 2 3 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 270. ISBN 83-214-1305-6.
  7. ↑ GRANAT | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2024-10-15] (pol.).
  8. ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: KiW, 1996, s. 131. ISBN 83-05-12868-7.
  9. ↑ Punica L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-15].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.