Grand Central Terminal

Grand Central Terminal
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Nowy Jork
Miejscowość	Nowy Jork
Lokalizacja	Manhattan
	Linie kolejowe
	Hudson Line; Harlem Line; New Haven Line;
	Położenie na mapie Nowego Jorku Grand Central Terminal
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Grand Central Terminal
	Położenie na mapie stanu Nowy Jork Grand Central Terminal
	40°45′10″N 73°58′38″W/40,752778 -73,977222
	Strona internetowa

Grand Central Terminal (potocznie określany jako Grand Central Station) – dworzec kolei podmiejskich, położony przy 42nd Street i Park Avenue na obszarze Midtown Manhattan w Nowym Jorku w Stanach Zjednoczonych.

Uruchomiona w 2023 roku stacja LIRR Grand Central Madison poniżej poziomu Grand Central Terminal

Został wybudowany w czasach świetności amerykańskich pociągów dalekobieżnych (otwarty w 1871^[1], po wyburzeniu starego budynku – nowy, obecny gmach GCT zainaugurował działalność 2 lutego 1913^[2]), a jego nazwa bezpośrednio nawiązywała do New York Central Railroad – istniejącej wówczas kolei działającej na terenie większości północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych i łączącej m.in. Nowy Jork, Boston, Chicago i Saint Louis. Grand Central Terminal stanowił najważniejszy składnik infrastruktury tej historycznej już linii kolejowej. Jest to największy dworzec kolejowy na świecie pod względem liczby peronów (44)^[3].

Oprócz pełnienia swojej głównej funkcji, dworzec jest jednocześnie popularnym miejscem spotkań, wielką atrakcją architektoniczną o zasięgu międzynarodowym, jak również pełni funkcję centrum handlowego^[4].

1 lutego 2013 władze miejskie i mieszkańcy Nowego Jorku uroczyście świętowali setną rocznicę otwarcia Grand Central Terminal^[4]. W 2023 roku, poniżej poziomu Grand Central, uruchomiono nową należącą do Long Island Rail Road stację Grand Central Madison.

Linie kolejowe

Grand Central obsługuje trzy regionalne linie kolejowe, należące do przewoźnika Metro-North Railroad^[5]:

Hudson Line do Poughkeepsie
Harlem Line do stacji Wassaic w Amenii
New Haven Line do New Haven z odgałęzieniami do New Canaan, Danbury i Waterbury

Przypisy

↑ The Grand Central Railroad Depot, Harlem Railroad. The New York Times, 1 października 1871. s. 6. [dostęp 2012-04-06]. (ang.).
↑ Grand Central Terminal opens. „Railway Age”, s. 78, wrzesień 2006. Simmons-Boardman Publishing. ISSN 0033-8826.
↑ George Haikalis: Regional Rail Working Group:Streamlining Access to Grand Central Terminal (sekcja: What are MTA’s objections to this streamlined plan?). auto-free.org, 30 stycznia 2003. [dostęp 2012-03-26]. (ang.).
1 2 100 lat największej stacji kolejowej na świecie. Interia. [dostęp 2013-02-04].
↑ MTA Railroads with commuter rail and airport connections (map) [online] [dostęp 2025-01-07] (ang.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa (ang.)

Grand Central Terminal
Linia Hudson Line
		Harlem–125th Street
Linia Harlem Line
		Harlem–125th Street
Linia New Haven Line
		Harlem–125th Street

[1] The Grand Central Railroad Depot, Harlem Railroad. The New York Times, 1 października 1871. s. 6. [dostęp 2012-04-06]. (ang.).

[2] Grand Central Terminal opens. „Railway Age”, s. 78, wrzesień 2006. Simmons-Boardman Publishing. ISSN 0033-8826.

[3] George Haikalis: Regional Rail Working Group:Streamlining Access to Grand Central Terminal (sekcja: What are MTA’s objections to this streamlined plan?). auto-free.org, 30 stycznia 2003. [dostęp 2012-03-26]. (ang.).

[100_lat_GTC-4] 1 2 100 lat największej stacji kolejowej na świecie. Interia. [dostęp 2013-02-04].

[5] MTA Railroads with commuter rail and airport connections (map) [online] [dostęp 2025-01-07] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]