Grenokit
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
CdS[1] |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
3-3,5[1] |
| Przełam |
muszlowy[2] |
| Łupliwość |
wyraźna, doskonała[2] |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny[2] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy |
| Gęstość |
4,9–5 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółta, pomarańczowa, brunatnoczerwona, czerwona, żółtozielona[2] |
| Rysa |
żółta, ceglastoczerwona, żółtopomarańczowa[2] |
| Połysk |
tłusty, żywiczny, diamentowy, metaliczny, matowy[2] |
Grenokit, greenockit – rzadki minerał z gromady siarczków.
Nazwa upamiętnia Charlesa Murraya, lorda Greenock, który odkrył ten minerał[1] w 1840 roku.
Właściwości
Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju krótkosłupowym, piramidalnym, słupowym, igiełkowym, tabliczkowym[1], płytkowym, są to formy hemimorficzne z przeważającym słupem pionowym (najczęściej są to słupy heksagonalne z jednej strony zakończone piramidą)[2]. Występuje w skupieniach zbitych, proszkowych[1], naciekowych. Tworzy naskorupienia, naloty, powłoki. Występuje w geodach i migdałach[2]. Jest kruchy, przezroczysty lub prześwitujący[1]. Na powierzchniach przełamu ma połysk tłusty bądź żywiczny, na ścianach kryształów zwykle diamentowy lub metaliczny, z kolei skupienia zbite ziemiste i proszkowe charakteryzują się matowym połyskiem[2]. Odmiany zasobne w cynk w promieniach nadfioletowych ujawniają fluorescencję żółtopomarańczową lub żółtą[2]. Rozpuszcza się w kwasie solnym. Jest izomorficzny z wurcytem.
Występowanie
Minerał wtórny pojawiający się w formie nalotów i powłok w strefie wietrzenia złóż kruszców cynku i ołowiu[2]. Jest także produktem pożarów w kopalniach tych pierwiastków[1]. Jako minerał pierwotny występuje w żyłach kruszcowych złóż siarczkowych[2]. Współwystępuje ze sfalerytem, wurcytem, galeną[1]. Spotykany jest w towarzystwie kalcytu, kwarcu, smithsonitu, prehnitu, zeolitów, wavelitu, realgaru, pirytu, markasytu[1][2].
Miejsca występowania: USA – Arkansas, Missouri, Kanada, Wielka Brytania, Czechy.
W Polsce bywa znajdowany w kopalniach cynku okolic Bytomia, Olkusza, w okolicach Kowar i Miedzianki (Rudawy Janowickie), w Górach Sowich, Sudetach i Masywie Śnieżnika[1][2].
Zastosowanie
- Interesuje naukowców i kolekcjonerów
- zawiera ok. 77,8% kadmu, przeważnie jest jednak go bardzo mało i nie ma praktycznego znaczenia.
Monokryształy siarczku kadmu aktywowane złotem, CdS(Ag), stosowane są jako scyntylator o długim czasie scyntylacji 10−4 sekundy i maksimum emisji na fali o długości 590 nm.
Wykorzystywany jest do produkcji złącza p-n w ogniwach fotowoltaicznych typu CIGS.
Przypisy
Bibliografia
- J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG „Spirifer” W-wa 2005
- A.Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd.Geolog. 1965
- A.Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE. 1993
- O. Medenbach, C. Sussieck – Fornefeld -Minerały – „Świat Książki” 1996
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. „Alma – Press” 2003
- Opis minerału na webmineral. [dostęp 2017-02-27].