Gruchacz zielonoskrzydły
| Psophia viridis[1] | |||
| Spix, 1825 | |||
 Gruchacz ciemny (Psophia viridis obscura) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gruchacz zielonoskrzydły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 P. v. viridis P. v. dextralis P. v. obscura | |||
Gruchacz zielonoskrzydły[3] (Psophia viridis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gruchaczy (Psophiidae). Zasiedla tropikalne lasy Amazonii – Brazylii i skrajnie północno-wschodniej Boliwii.
Podgatunki
Zwykle wyróżnia się 3 podgatunki P. viridis[3][4]:
- gruchacz zielonoskrzydły (P. viridis viridis Spix, 1825) – od Rio Madeira do Rio Tapajós (środkowa Brazylia);
- gruchacz oliwkowoskrzydły (P. viridis dextralis Conover, 1934) – od Rio Tapajós do Rio Tocantins (wschodnio-środkowa Brazylia);
- gruchacz ciemny (P. viridis obscura Pelzeln, 1857) – od Rio Tocantins przez północno-wschodni stan Pará (północno-wschodnia Brazylia).
Na liście ptaków świata opracowywanej przy współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World (lista ta jest wykorzystywana przy opracowywaniu Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN) powyższe taksony klasyfikowane są jako osobne gatunki[5][6][7].
Morfologia
Mierzy 45–52 cm[8], waży około 1100 gramów. Obie płcie są do siebie podobne[8]. Dziób i stopy zielone do oliwkowozielonych u podgatunku nominatywnego, brązowe u pozostałych[8]. Pochyła sylwetka, krótkie i grube skrzydła z zielonym lub niebieskim opalizowaniem. Poza tym cały brązowy bądź czarniawy, przy czym szyja nieco ciemniejsza. Dość długa szyja.
Status
IUCN od 2014 roku traktuje podgatunki gruchacza zielonoskrzydłego jako odrębne gatunki i klasyfikuje je następująco:
- gruchacz zielonoskrzydły (P. viridis viridis) – narażony (VU – vulnerable)[2];
- gruchacz oliwkowoskrzydły (P. viridis dextralis) – zagrożony (EN – endangered)[6];
- gruchacz ciemny (P. viridis obscura) – krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); liczebność populacji szacowana na 50–249 dorosłych osobników[7].
Trend liczebności populacji każdego z tych taksonów jest spadkowy, a głównym zagrożeniem jest wylesianie Amazonii[2][6][7].
Przypisy
- ↑ Psophia viridis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 Psophia viridis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Psophiidae Bonaparte, 1831 - gruchacze - Trumpeters (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-13].
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-02-13]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-02-13].
- 1 2 3 BirdLife International, Psophia dextralis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-11-29] (ang.).
- 1 2 3 BirdLife International, Psophia obscura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-11-29] (ang.).
- 1 2 3 J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 107. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).