Gudok
_1.jpg) Replika gudoka autorstwa N.L. Kriwonosa, z zasobów Muzeum Kultury Muzycznej im. M. Glinki w Moskwie | |
| Klasyfikacja naukowa |
321.322-71 |
|---|---|
| Klasyfikacja praktyczna | |
| Podobne instrumenty | |
Gudok – ludowy instrument muzyczny z rodziny smyczkowych występujący od średniowiecza do XIX wieku na obecnych terenach Rosji i Białorusi[1][2].
Najstarsze wizerunki gudoka uwiecznione są w XII-wiecznej ikonografii[3], w literaturze wzmiankowany był od 2. połowy XI wieku pod nazwą ros. смык (pol. smyk), a od XVII wieku jako ros. гудок (pol. gudok). Badacze przypuszczają, że może wywodzić się od fideli bizantyjskiej[4]. Najstarsze zabytki (zachowane fragmenty instrumentu) znaleziono na stanowiskach archeologicznych w Nowogrodzie Wielkim; datowane są na XI–XIV wiek[2][5]. Najstarszy zachowany w całości pochodzi z XIV wieku[5].
Gudok miał gruszkowaty kształt; wykonywany był z jednego kawałka drewna. Okrągły, płytki i lekko zaoblony od spodu korpus przechodził płynnie w szeroką szyjkę zakończoną deską kołkową z odspodnio osadzonymi kołkami[1][2]. W płaskiej płycie rezonansowej znajdowały się dwa otwory w kształcie półksiężycy oraz, w niektórych egzemplarzach, kilka niewielkich okrągłych otworów[2]. Instrument miał trzy struny – jedną melodyczną i dwie burdonowe[3]. Podczas gry gudok trzymano pionowo, wsparty na kolanie. Struny wzbudzano smyczkiem[6][5].
Przypisy
- 1 2 Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 328, 762. ISBN 83-01-13410-0.
- 1 2 3 4 Jeremy Montagu. Gudok. „Grove Music Online”, 2015. Oxford University Press. DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.L2285743. (ang.).
- 1 2 Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Warszawa: PWN, 1981, s. 364, 852. ISBN 83-01-00958-6.
- ↑ Margarita Vladimirovna Esipova. Тюркский след в древнерусской книжной иконографии на примере миниатюр «Царь Давид и музыканты» Ипатьевской (Годуновской) псалтыри 1594 г.. „Историческая этнология”. 4 (1), s. 6–25, 2019. Kazań: Akademia Nauk Republiki Tatarstanu. DOI: 10.22378/he.2019-4-1.6-25. ISSN 2619-1636.
- 1 2 3 ГУДО́К, [w:] Wielka Encyklopedia Rosyjska [online], Ministerstwo Kultury Federacji Rosyjskiej [dostęp 2025-04-24] (ros.).
- ↑ Bartłomiej Kaczorowski: Muzyka: kompozytorzy i wykonawcy, prądy i kierunki, dzieła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 675. ISBN 978-83-01-15229-1.