Hałda w Rydułtowach

Hałda w Rydułtowach
Ilustracja
Państwo

 Polska

Położenie

Rydułtowy

Wysokość

403[1] m n.p.m.

Wybitność

134 m

Położenie na mapie Rydułtów
Mapa konturowa Rydułtów, po prawej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hałda w Rydułtowach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hałda w Rydułtowach”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hałda w Rydułtowach”
Położenie na mapie powiatu wodzisławskiego
Mapa konturowa powiatu wodzisławskiego, u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hałda w Rydułtowach”
Ziemia50°03′47,27″N 18°26′32,09″E/50,063131 18,442247

Hałda w Rydułtowach – hałda odpadów pokopalnianych w Rydułtowach w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku. Powstała przy kopalni Rydułtowy. W 2007, z kilkudziesięciu propozycji społecznych, została jej nadana nazwa „Szarlota”[1].

Charakterystyka i historia

Jest jedną z najwyższych hałd w Europie – od podstawy mierzy ok. 134 metry, szczyt znajduje się ok. 403 m n.p.m. Zajmuje powierzchnię 37 hektarów i ma objętość 13,3 mln m³. Do roku 2024 niższa część hałdy ma zostać zlikwidowana (stożek nr 2 o wysokości 367,9 m n.p.m.[1] i zwał płasku nr 3)[2].

Na hałdzie deponowany był przede wszystkim kamień (skała płonna) z zakładu przeróbczego kopalni i (w mniejszym zakresie) materiał z robót przygotowawczych. Były to głównie piaskowce i silnie zwęglone iłowce. W okresie użytkowania hałdy odpady powęglowe były transportowane na szczyty stożków koleją wąskotorową. Taki sposób składowania powodował segregację odpadów (bryły i frakcje kamieniste staczały się i gromadziły się u podnóża, wyżej układała się frakcja żwirowa, a w szczytowych partiach piaskowa i ilasta). Uziarnienie zmieniało się z czasem. Procesy wietrzenia i erozji wywoływały lasowanie się i dezintegrację odpadów. W wyniku tego wzrastała procentowa zawartość frakcji kamienistej i żwirowej. W południowo-zachodniej części hałdy znajduje się materiał przepalony[1].

Wnętrze hałdy płonie żywym ogniem a szacowana temperatura w środku zwałowiska sięga 600–800 °C. Wydzielają się z niego gazy m.in. tlenek i dwutlenek węgla, dwutlenek siarki oraz siarkowodór (CO, CO2, SO2 i H2S). Z uwagi na obecność w zwałowisku substancji toksycznych w dużym natężeniu, takich jak: metale ciężkie, związki fenolowe i chlorofenolowe oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w hałdzie panują ekstremalne warunki, zagrażające środowisku naturalnemu oraz mieszkańcom terenów przyległych[3].

Grawitacyjna segregacja odpadów ułatwiała przenikanie powietrza w głąb hałdy. Wytworzyło to wewnątrz naturalną depresję wymuszającą przepływ powietrza przez zwały z dołu do góry, powodując proces ich podpalenia. W 1992 zlecono wykonanie dokumentacji technicznej dotyczącej rekultywacji składowiska i zabezpieczenia go przed zapaleniem. Wybrano metodę polegającą na wykopaniu rowów chłonnych[1].

Jest częściowo pokryta roślinnością, stanowi dominujący element krajobrazu okolicy. Hałda jest doskonale widoczna z pobliskich miejscowości m.in. z Wodzisławia Śląskiego i Radlina i z niektórych szczytów Beskidów np. z Czantorii Wielkiej i Łysej Góry.

W 2015 na szczycie umieszczono oświetlenie, które jest widoczne z odległości do 20 kilometrów[1].

Z hałdy przy sprzyjających warunkach można zobaczyć: Tatry, Beskid Śląski, Małą Fatrę i Góry Opawskie[4].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Marek Helios, Marek Lorenc, Rekultywacja terenów poprzemysłowych na przykładzie KWK Rydułtowy-Anna, w: „Górnictwo. Perspektywy i zagrożenia”, 1(13)/2016, Gliwice-Rybnik, s. 492.
  2. ↑ Szarlota do rozbiórki. Pył posypie się na miasta?. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)].
  3. ↑ Ireneusz Stajer: Pożar największej hałdy Europy. Sytuacja zagraża mieszkańcom, ruszyły prace interwencyjne. „Substancje niezwykle toksyczne”. msn.com/pl-pl, 5 grudnia 2022. [dostęp 2025-03-14].
  4. ↑ Hałda Szarlota – niezwykłe miejsce na ziemi wodzisławskiej. wodzislawtmzw.pl, 5 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-05].

Bibliografia


Widok na hałdę w Rydułtowach od strony Wodzisławia Śląskiego
Widok na hałdę w Rydułtowach od strony Wodzisławia Śląskiego
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.