Hałyćke
 Cerkiew pw. Kosmy i Damiana | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Powierzchnia |
2,771 km² |
| Wysokość |
265 m n.p.m. |
| Populacja (2024) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+380 3265 |
| Kod pocztowy |
80733 |
| Tablice rejestracyjne |
BC |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°48′10″N 24°45′56″E/49,802778 24,765556 | |
Hałyćke (ukr. Галицьке) – wieś na Ukrainie, w obwodu lwowskim, w rejonie złoczowskim.
Do 1946 roku miejscowość nosiła nazwę Lackie Wielkie (ukr. Ляцке Велике, Lacke Wełyke), a w latach 1946-2024 nazywała się Czerwone (ukr. Червоне).
Położenie
Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Lackie Wielkie to wieś w powiecie złoczowskim, położona 10 km na zachód od Złoczowa[2]. Wieś położona w paśmie Woroniaków otoczona zalesionymi pagórkami, nad którymi góruje Чортова Гора - 252 m n.p.m. Przez wioskę przebiega droga do Lwowa. Miejscowość w 2001 r. liczyła 1738 mieszkańców[3].
Przynależność terytorialna
- 1370 – rok założenia.
- 1340–1772 w ziemi lwowskiej, województwa ruskiego.
- 1772–1918 w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie, dobra Lackie (wioski Lackie Małe i Lackie Wielkie) zamieszkiwali Rusini (ogółem 1188 osób według spisu ludności z 1857). Parafia greckokatolicka loco. Właścicielem tabularnym obydwu wiosek była Zuzanna hr. Ożarowska.
Do scalenia w 1934 roku[4] w II Rzeczypospolitej Lackie Wielkie było siedzibą gminy wiejskiej w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego.
Zabytki
- cerkiew greckokatolicka pw. śś. Kosmy i Damiana z XIX wieku[5].
- pałac z XVIII w. - budynek jednopiętrowy w stylu empirowym, był nakryty mansardem gontowym z dwoma frontonami i balkonem wspartym na czterech kolumnach. Nad dolnymi oknami znajdowały się dwa sfinksy i dwa orły napoleońskie. Figurki występowały na przemian. W tympanonie umieszczono posążki Minerwy i Fortuny. Na uwagę zasługiwała brama wjazdowa z kamiennymi figurami Herkulesa. Uważa się, że były pozostałościami z dworu, który znajdował się na tym miejscu przed wybudowaniem pałacu. Pałac należał do Strzemboszów[6]. Z tej rodziny pochodziła Zuzanna (żona de Fresnela, a następnie hrabiego Ożarowskiego), która ufundowała w Lackiem klasztor Sióstr Opatrzności Bożej. Wspomnianym siostrom przekazała również swój pałac. Dzięki opiece sióstr pałac przetrwał I wojnę światową w stanie pierwotnym (nie był przebudowywany ani zniszczony) - opis z 1926. Współcześnie nie ma już po nim śladu.
- ruiny klasztoru Sióstr Opatrzności Bożej. W latach okupacji niemieckiej w zabudowaniach gospodarczych klasztoru mieścił się obóz pracy dla Żydów, zlikwidowany w lipcu 1943 roku (rozstrzelano 600 więźniów, wcześniej zmarło 150)[7].
- pozostałość po mauzoleum Strzemboszów
- w lesie pod Lackiem znajdował się głaz z tajemniczymi napisami o literach gotyckich. Według tradycji upamiętniał nieszczęśliwą miłość Zuzanny Ożarowskiej do pewnego malarza; obecnie zdobi dziedziniec zamku w Złoczowie.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ https://suspilne.media/amp/lviv/854419-selo-cervone-na-lvivsini-perejmenuvali-na-galicke-so-kazut-meskanci/
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V. Warszawa: 1880–1902, s. 59.
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu lwowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 572
- ↑ Grzegorz Rąkowski, Ziemia Lwowska. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część III, Pruszków: Rewasz, 2007, s. 400, ISBN 978-83-89188-66-3, OCLC 189428719.
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 339-347, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I.A. Altman, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s. 137
Bibliografia
- A. Czołowski, B. Janusz Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, Tarnopol 1926 (Nakładem Powiatowej Organizacji Narodowej).
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, s. 59.
Linki zewnętrzne
- Lackie Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 59.
- Hałyćke, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 208.
- Barwny opis wędrówki w poszukiwaniu pałacu Zuzanny Ożarowskiej