Hałyna Kuźmenko
 Hałyna Kuźmenko (1. połowa XX wieku) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Hałyna Andrijiwna Kuźmenko |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
1978 |
| Zawód, zajęcie | |
Hałyna Andrijiwna Kuźmenko (ukr. Галина Андріївна Кузьменко; ur. 1896[1] w Kijowie[1], zm. 1978[2] w Dżambule[1]) – ukraińska nauczycielka, żona Nestora Machno, anarchistka zaangażowana w Wolne Terytorium.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie wiejskiego policjanta[1]. Przed wybuchem I wojny światowej ukończyła szkołę średnią oraz kurs nauczycielski w Kijowie[1]. Została wyznaczona do pracy jako nauczycielka języka ukraińskiego i historii[3] w Hulajpolu[1], gdzie poznała przyszłego męża[4], Nestora Machno[1]. Pobrali się w lipcu 1919 roku[5][6].
Hałyna wykorzystała swoją pozycję do ukrainizacji Wolnego Terytorium[3]. W 1919 roku grupa inteligencji ukraińskiej skupiła się wokół niej w celu wykorzystania powstania Machny do celów przyświecających nacjonalizmowi ukraińskiemu[3]. Stanęła przed polskim sądem w 1923 roku z zarzutami przygotowywania zbrojnego spisku przeciw rządowi polskiemu[1].
W 1922 roku[4] urodziła się ich córka Ołena[1], przyszła na świat w warszawskim więzieniu[4]. Po rewindykacji rosyjskich anarchistów para udała się do Wolnego Miasta Gdańsk[1], a od 1926 roku zamieszkali w Paryżu[1]. Próbowała zabić we śnie swojego męża Nestora Machno[1], po czym na jego twarzy została rozległa blizna[4]. Około 1927 roku związek rozpadł się[4].
We Francji pracowała jako bibliotekarka[1]. Możliwe, że współpracowała ze służbami specjalnymi i przekazywała informacje z Zachodu do ZSRR[1]. Pod koniec życia Nestora Machno otoczyła go opieką i troską[6]. Po jego śmierci wyszła za mąż za jego bliskiego współpracownika, rosyjskiego anarchosyndykalistę Wsiewołoda Michajłowicza Ejchienbauma (pseudonim Wolin)[6]. Podczas II wojny światowej pracowała wraz z córką na robotach przymusowych w Niemczech[1].
W 1946 roku została postawiona przed sowieckim sądem w Kijowie z zarzutami „działalności kontrrewolucyjnej”[1]. Jej proces nie był podany do publicznej wiadomości[1]. Została osadzona w Dubrawłagu. Odzyskała wolność po ośmiu latach i 9 miesiącach w 1954 roku na mocy amnestii[4] i zamieszkała z córką w Dżambule[1][4] (dzisiejszy Taraz). Pracowała tam do emerytury w fabryce bawełny[2]. Zmarła w Dżambule[2].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 An unsolved mystery: the „diary of Makhno’s wife” – V.N. Litvinov | libcom.org [online], libcom.org [dostęp 2022-04-16] (ang.).
- 1 2 3 Галина Кузьменко: за что посадили жену Нестора Махно после Великой Отечественной [online], Рамблер/новости [dostęp 2022-04-16] (ros.).
- 1 2 3 Frank Sysyn, Nestor Makhno and the Ukrainian Revolution, [w:] The Ukraine, 1917-1921: A Study in Revolution, Taras Hunchak, www.ditext.com, 1977 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Боевую подругу Нестора МАХНО Галину Кузьменко побаивались даже махновцы. Она ходила в атаку, стреляла из пулемета и была лиха на расправу – нескольких махновцев убила сама, поймав их во время грабежа и насилия над женщинами [online], bulvar.com.ua [dostęp 2022-04-16].
- ↑ Котляр Ю.В., Дружини Нестора Махна, „Наукові праці”, 48, 2005, s. 28.
- 1 2 3 Котляр Ю.В., Дружини Нестора Махна, „Наукові праці”, 48, 2005, s. 29.