Hanna Popowska-Taborska
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1930 |
| Data i miejsce śmierci |
6 grudnia 2022 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo słowiańskie | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1959 |
| Habilitacja |
1966 |
| Profesura |
1979 |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Gdański – 1999 | |
| nauczyciel akademicki | |
| Odznaczenia | |
   | |
Hanna Popowska-Taborska (ur. 22 marca 1930 w Warszawie, zm. 6 grudnia 2022 tamże[1]) – polska językoznawczyni i badaczka kaszubszczyzny.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie lekarza pediatry[2] Stanisława Popowskiego i Marii z Grabowskich, tłumaczki literatury rosyjskiej.
W 1952 roku ukończyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim[3]. Do 1954 roku pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym w Warszawie, następnie w Polskiej Akademii Nauk, a w rok później podjęła pracę w Zakładzie Słowianoznawstwa, przekształconym w Instytut Słowianoznawstwa i wreszcie w Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk[4]. Doktoryzowała się na podstawie pracy pt. Centralne zagadnienie wokalizmu kaszubskiego (kaszubska zmiana ę >i oraz ĭ, y, ŭ > ë”) napisanej pod opieką prof. Zdzisława Stiebera (1959) i habilitowała (1966) na Uniwersytecie Warszawskim. W 1972 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego, a siedem lat później profesora zwyczajnego[5]. W latach 50. poświęciła się badaniom terenowym wśród ludności kaszubskiej i słowińskiej[6]. Autorka i współautorka wielu dzieł poświęconych językowi kaszubskiemu[5], m.in. wielotomowego Atlasu językowego kaszubszczyzny i Słownika etymologicznego kaszubszczyzny. Jej zdaniem Przysięgom słowińskim z Wierzchocina: „...zawdzięczamy znaczną ilość kaszubizmów leksykalnych...”.
23 sierpnia 1980 dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[7].
Za udział w ratowaniu Żydów (m.in. szkolnej przyjaciółki Bianki Perlmutter) podczas okupacji niemieckiej została wyróżniona tytułem Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (1994)[8].
W 1999 została uhonorowana tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego[9][2]. W 2012 otrzymała Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe (z prof. Wiesławem Borysiem) przyznana za „Słownik etymologiczny kaszubszczyzny”[4].
Była żoną Romana Taborskiego, teatrologa, profesora Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego[4].
Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 218-6-29,30)[10].
Główne prace
- Centralne zagadnienie wokalizmu kaszubskiego (kaszubska zmiana ę >i oraz ĭ, y, ŭ > ë), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1961.
- Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich, oprac. Zespół Zakładu Słowianoznawstwa PAN, t. I–VI pod kier. Z. Stiebera; t. VII–XV pod kier. H. Popowskiej-Taborskiej, Wrocław 1964–1978.
- Bartłomiej z Bydgoszczy. Leksykograf polski pierwszej połowy XVI w., Ossolineum, Wrocław 1977 (współautorka: Irena Kwilecka)
- Kaszubszczyzna: zarys dziejów, PWN, Warszawa 1980.
- Z dawnych podziałów Słowiańszczyzny: Słowiańska alternacja (j)e-: o-, Wrocław 1984.
- Szkice z kaszubszczyzny: dzieje, zabytki, słownictwo, Gdańsk 1986.
- Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Wrocław 1991.
- Leksyka kaszubska na tle słowiańskim, Warszawa 1996 (wspólnie z W. Borysiem).
- Słownik etymologiczny kaszubszczyzny, t. I–V, Warszawa 1994–2006 (wspólnie z W. Borysiem).
- Słowiańskie słowniki gwarowe, red. H. Popowska-Taborska, Warszawa 2000.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2002)[11]
- Złoty Krzyż Zasługi (1973)[4]
- Medal Stolema (1979)[12]
- Medal im. Bernarda Chrzanowskiego „Poruszył Wiatr od Morza” (1997)[6]
- Medal Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (1994)[8]
Przypisy
- ↑ Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 2022-12-08 [dostęp 2022-12-08].
- 1 2 Edward Breza, Doktor Honoris Causa, „Pomerania” (9), 1999, s. 2, ISSN 0238-9045.
- ↑ Popowska-Taborska Hanna, [w:] Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk: Polnord, 1997, s. 285, ISBN 83-86181-34-6, OCLC 39273847 [dostęp 2022-12-16].
- 1 2 3 4 Prof. dr hab. Hanna Popowska-Taborska (1930–2022) [online], Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 7 grudnia 2022 [dostęp 2025-02-26].
- 1 2 90-lecie urodzin profesor Hanny Popowskiej-Taborskiej. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2020-03-18. [dostęp 2021-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-08)]. (pol.).
- 1 2 Popowska-Taborska Hanna, [w:] Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk: Polnord, 1997, s. 286, ISBN 83-86181-34-6, OCLC 39273847 [dostęp 2022-12-16].
- ↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
- 1 2 Historia rodziny Popowskich | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2025-02-26].
- ↑ Pożegnanie Profesor Hanny Popowskiej-Taborskiej. ug.edu.pl, 2022-12-07. [dostęp 2022-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-08)].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: TABORSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2025-02-26].
- ↑ Marta Nowosad-Bakalarczyk: O życiu i dokonaniach naukowych Profesor Hanny Popowskiej-Taborskiej słów kilka. phavi.portal.umcs.pl, s. 9–10. [dostęp 2022-12-08].
- ↑ Medal Stolema. Klub Studencki „Pomorania”, 2017-03-16. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Prof. dr hab. Hanna Ewa Taborska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-12-08].