Harbuźnik

Harbuźnik
Ilustracja
Sicyos angulatus
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

dyniowce

Rodzina

dyniowate

Rodzaj

harbuźnik

Nazwa systematyczna
Sicyos L.
Sp. Pl. 1013. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

S. angulatus L.[3]

Harbuźnik (Sicyos L.) – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych, obejmujący co najmniej 56[4]–64[5] gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, na wyspach Pacyfiku i w Australii. Introdukowane zostały do wschodniej Azji i do Europy[6]. W Polsce występuje jako gatunek introdukowany i inwazyjny jeden gatunek – harbuźnik kolczasty S. angulatus[7].

Kwiaty Sicyos pachycarpus
Owoc Sicyos pachycarpus

Morfologia

Pokrój
Rośliny jednoroczne z zielnymi, pnącymi pędami. Łodyga naga lub owłosiona, za młodu zwykle lepko owłosiona. Wąsy czepne z 2–5 odgałęzieniami wyrastającymi z jednego miejsca[6].
Liście
Ogonkowe, krótkoogonkowe i siedzące o blaszce kształtu owalnej, okrągłej do nerkowatej, 3–5-krotnie płycej lub głębiej klapowane. Brzeg blaszki jest ząbkowany lub piłkowany, a jej powierzchnia ogruczolona[6].
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe (rośliny jednopienne), drobne. Wyrastają skupione w kątowych kwiatostanach. Kwiaty męskie zwykle w liczbie 3–22 w gronach i wiechach, kwiaty żeńskie skupione zwykle po 4–16 w baldachokształtne kwiatostany wyrastające z tych samych węzłów co kwiatostany męskie. Hypancjum kubeczkowate do dzwonkowatego. Działek kielicha jest 5, mają kształt trójkątny do równowąskiego. Płatków korony, zrośniętych u dołu, także jest 5, mają kolor biały, żółtozielonkawy do żółtawego. Ich długość wynosi do 1,5 mm. W kwiatach męskich znajdują się zwykle 3 pręciki. W kwiatach żeńskich pojedyncza, jednokomorowa, owalna zalążnia z jednym zalążkiem i z pojedynczym słupkiem[6].
Owoce
Dyniowate, zwykle owalne, dzióbkowate, kolczaste, czasem krótko owłosione lub nagie. Dojrzałe ciemnozielone lub szare. Jednonasienne[6].

Systematyka

Rodzaj z rodziny dyniowatych z podrodziny Cucurbitoideae i plemienia Sicyoeae[8].

Wykaz gatunków[5]
  • Sicyos acariaeanthus Harms
  • Sicyos acerifolius Brandegee
  • Sicyos albus (H.St.John) I.Telford
  • Sicyos andreanus Cogn.
  • Sicyos angulatus L. – harbuźnik kolczasty
  • Sicyos anunu (H.St.John) I.Telford
  • Sicyos australis Endl.
  • Sicyos baderoa Hook. & Arn.
  • Sicyos barbatus (Gentry) C.Jeffrey
  • Sicyos bogotensis Cogn.
  • Sicyos bulbosus Rodr.-Arév., Lira & Dávila
  • Sicyos chaetocephalus Harms
  • Sicyos chiriquensis Hammel & D’Arcy
  • Sicyos collinus B.L.Rob. & Fernald
  • Sicyos cordifolius Rodr.-Arév., Lira & Dávila
  • Sicyos cucumerinus A.Gray
  • Sicyos davilae Rodr.-Arév. & Lira
  • Sicyos debilis Cogn.
  • Sicyos dieterleae Rodr.-Arév. & Lira
  • Sicyos edulis Jacq.
  • Sicyos erostratus H.St.John
  • Sicyos fusiformis Cogn.
  • Sicyos galeottii Cogn.
  • Sicyos glaber Wooton
  • Sicyos gracillimus Cogn.
  • Sicyos guatemalensis Standl. & Steyerm.
  • Sicyos herbstii (H.St.John) I.Telford
  • Sicyos hillebrandii H.St.John
  • Sicyos hispidus Hillebr.
  • Sicyos ignarus Mart.Crov.
  • Sicyos kunthii Cogn.
  • Sicyos kuntzei Cogn.
  • Sicyos laciniatus L.
  • Sicyos laevis A.Gray
  • Sicyos lanceoloideus (H.St.John) W.L.Wagner & D.R.Herbst
  • Sicyos lasiocephalus Skottsb.
  • Sicyos lirae Rodr.-Arév.
  • Sicyos longisepalus Cogn.
  • Sicyos longisetosus Cogn.
  • Sicyos macrocarpus Cogn.
  • Sicyos macrophyllus A.Gray
  • Sicyos malvifolius Griseb.
  • Sicyos martii Cogn.
  • Sicyos mawhai I.Telford & P.Sebastian
  • Sicyos maximowiczii Cogn.
  • Sicyos mcvaughii Rodr.-Arév., Lira & Calzada
  • Sicyos microphyllus Kunth
  • Sicyos montanus Poepp. & Endl.
  • Sicyos odonellii Mart.Crov.
  • Sicyos pachycarpus Hook. & Arn.
  • Sicyos palmatilobus Cogn.
  • Sicyos parviflorus Willd.
  • Sicyos peninsularis Brandegee
  • Sicyos polyacanthos Cogn.
  • Sicyos semitonsus H.St.John
  • Sicyos sertulifer Cogn.
  • Sicyos sinaloae Brandegee
  • Sicyos undara I.Telford & P.Sebastian
  • Sicyos urolobus Harms
  • Sicyos vargasii Standl. & F.A.Barkley
  • Sicyos villosus Hook.f.
  • Sicyos waimanaloensis H.St.John
  • Sicyos warmingii Cogn.
  • Sicyos weberbaueri Harms

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-22] (ang.).
  3. 1 2 Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-01-22].
  4. ↑ Sicyos. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-01-22].
  5. 1 2 Sicyos L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-06].
  6. 1 2 3 4 5 Sicyos Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-22].
  7. ↑ Sicyos angulatus L. – Harbuźnik kolczasty – Bur cucumber (Roślina zielna). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2017-01-22].
  8. ↑ Sicyos. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2016-01-22]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.