Piestrzyca kędzierzawa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
piestrzyca kędzierzawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Helvella crispa (Scop.) Fr. Syst. mycol. (Lundae) 2(1): 14 (1822) | |
.JPG)
.JPG)
Piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa (Scop.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Helvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Giovanni Antonio Scopoli nadając mu nazwę Phallus crispus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1822 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Helvella[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej:
- Costapeda crispa (Scop.) Falck 1923
- Helvella nigricans Schaeff. 1774
- Helvella nigricans Schaeff. 1774, var. nigricans
- Phallus costatus Batsch 1783
- Phallus crispus Scop. 1772[2].
Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].
Morfologia
Ma wysokość 2–10 (wyjątkowo do 25) cm, zaznaczoną główkę i trzon. Główka ma rozmiary 2–5 × 2–5 cm, nieregularny kształt, jest płatowata, nieregularnie pofałdowana, czasem siodłowato wklęsła. Trzon ma wysokość 3–10 cm, grubość 2–5 cm, jest wyraźnie bruzdkowany, poszerzony na dole. Miąższ cienki, kruchy. Zarówno główka, jak i trzon mają barwę od białawej poprzez kremowożółtawą do brudnoochrowej[4].
Biały. Askospory eliptyczne, gładkie, bezbarwne, o wymiarach 19 × 11,5 μm[5] (15–21 × 10–12 μm)[4].
- Gatunki podobne
Ma tak charakterystyczny wygląd, że trudno ją pomylić z innymi gatunkami. Nieco podobna jest piestrzyca giętka (Helvella elastica), ale ma trzon gładki, bez jamek i żebrowań, jest mniejsza i ma siodłowatą główkę[6].
Występowanie i siedlisko
Piestrzyca kędzierzawa występuje w Europie i Ameryce Północnej, od końca lata do późnej jesieni[7]. W Polsce jest średnio pospolita[4].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie w wilgotnych lasach liściastych, szczególnie chętnie na glebach wapiennych[7]. Rośnie także poza lasami: w parkach i ogrodach, na obrzeżach dróg[8].
Znaczenie
Wiele książek podaje, że piestrzyca kędzierzawa jest smacznym grzybem jadalnym[4][5]. Owocniki zawierają jednak metylohydrazyny (podobnie jak piestrzenica kasztanowata), mogące wywołać objawy zatrucia, a także wywierające działanie karcynogenne. Opisywano przypadki wystąpienia objawów żołądkowo-jelitowych po zjedzeniu surowych owocników[9]. Grzyb mikoryzowy.
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-10-24] (ang.).
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- 1 2 3 4 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- 1 2 R. Phillips, Mushrooms, London: Pan Macmillan Ltd, 2006, s. 360, ISBN 0-330-44237-6 (ang.).
- ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- 1 2 Hans Hsas, The young specialist looks at fungi;, Burke, 1969, s. 184, ISBN 978-0-222-79409-3 (ang.).
- ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Joseph Ammirati, James A. Traquair, Paul A. Horgen, Poisonous mushrooms of the northern United States and Canada, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1985, s. 259, ISBN 0-8166-1407-5 (ang.).