Henryk Jarczyk

Henryk Jarczyk
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1889
Podlesie[1]

Data i miejsce śmierci

9 sierpnia 1949
Katowice

Przyczyna śmierci

zawał serca

Miejsce spoczynku

Cmentarz przy ul. Francuskiej w Katowicach[2]

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Małżeństwo

Kazimiera Jarczyk

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941)

Henryk Jarczyk (ur. 16 czerwca 1889 w Podlesiu, zm. 9 sierpnia 1949 w Katowicach) – lekarz, uczestnik powstań śląskich i powstania wielkopolskiego[3], komisarz plebiscytowy[4].

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej Pawła i Anny z domu Polak[5]. Do szkoły powszechnej chodził w Podlesiu, a następnie w Mikołowie. Gimnazjum ukończył w Gliwicach, gdzie należał do konspiracyjnego, samokształceniowego Towarzystwa Tomasza Zana. W 1908 r. podjął studia medyczne we Wrocławiu, kontynuował je w Monachium i Lipsku, uzyskując w 1914 r. dyplom lekarza i tytuł naukowy doktora.

W latach 1920–1921 kierował Polskim Podkomisariatem Plebiscytowym w Katowicach[6]. Uniknął śmierci po napadzie Niemców na siedzibę komisariatu.

19 sierpnia 1922 „w uznaniu wybitnych zasług położonych dla zespolenia Górnego Śląska z Macierzą"[7] nadano mu Krzyż Walecznych. 2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[8] „za zasługi, położone około przyłączenia Górnego Śląska do Rzeczypospolitej Polskiej”[9].

W latach 1924–1939 był dyrektorem Szpitala Spółki Brackiej w Katowicach. Był prekursorem wprowadzenia problematyki medycyny pracy. Na przełomie sierpnia i września 1939 roku brał udział w kongresie chirurgów w Leningradzie. Po wybuchu wojny w Polsce został internowany, a następnie wywieziony na Syberię[10].

Udało mu się dostać do Armii Andersa, z którą przeszedł szlak bojowy przez Iran, Palestynę, gdzie został żołnierzem 2 Korpusu, Afrykę Północną, Ankonę, Bari i Monte Cassino, gdzie szefował służbom medycznym. Po wojnie w randze majora wylądował w Anglii. Do Polski wrócił w 1948 roku. Po powrocie założył i zorganizował szpital miejski w Siemianowicach Śląskich[11]. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach w Katowicach.

Grób Henryka Jarczyka na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Był bratem Roberta Jarczyka – naczelnika gminy Podlesie i posła na Sejm RP (1930–1935).

Przypisy

  1. ↑ dr med. Henryk Jarczyk. My heritage. [dostęp 2015-05-30]. (ang.).
  2. ↑ Ewidencja miejsc pamięci Województwa Śląskiego. Śląski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2015-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)].
  3. ↑ Lech Szaraniec: Górny Śląsk – Przewodnik. Warszawa: Muza, 1997, s. 72. ISBN 83-7079-875-6.
  4. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 9, 10. ISBN 978-83-7729-021-7.
  5. ↑ Krzysztof Brożek. Henryk Jarczyk. „Gazeta Wyborcza”, 10 marca 1996.
  6. ↑ Józef Krzyk. Śladami powstańców śląskich po Katowicach. „Gazeta Wyborcza”, 19 maja 2011.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 19 sierpnia 1922 roku, s. 619.
  8. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
  9. ↑ Monitor Polski Nr 100 z 2 maja 1923. polona.pl. s. 39. [dostęp 2025-05-12].
  10. ↑ Witold Jarczyk: Od Kongresu Chirurgów w Leningradzie do Londynu. Armia Andersa. [dostęp 2015-05-30].
  11. ↑ Marek Mierzwiak. 20 lat po wielkiej wygranej. „Śląsk”, s. 6-9, czerwiec 2009. Górnośląskie Towarzystwo Literackie, Biblioteka Śląska. ISSN 1425-3917.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.