Henryk Szlajfer

Henryk Szlajfer
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

7 listopada 1947
Wrocław

Profesor nauk społecznych
Specjalność: stosunki międzynarodowe
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1977
Uniwersytet Warszawski

Habilitacja

2006
Polska Akademia Nauk

Profesura

12 listopada 2013

Naukowiec, wykładowca, urzędnik
Jednostka

Zakład Krajów Pozaeuropejskich PAN
Instytut Studiów Politycznych PAN

Stanowisko

profesor nadzwyczajny

Okres zatrudn.

1980–2013

Uczelnia

Instytut Ameryk i Europy UW

Stanowisko

profesor nadzwyczajny

Okres zatrudn.

2006–2018

Urząd

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Stanowisko

dyrektor

Okres zatrudn.

1993–2008

Instytut

Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Stanowisko

p.o. dyrektora

Okres zatrudn.

1991–1993

Stały Przedstawiciel RP przy Biurze NZ i organizacjach międzynarodowych w Wiedniu
Okres spraw.

2000–31 lipca 2004

Poprzednik

Adam Kobieracki

Następca

Jacek Bylica

Odznaczenia

Henryk Szlajfer (ur. 7 listopada 1947 we Wrocławiu) – polski ekonomista i politolog, profesor nauk społecznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, ambasador RP przy Biurze ONZ w Wiedniu (2000–2004).

Życiorys

Wykształcenie

W 1973 ukończył Wydział Nauk Ekonomicznych UW[1][2][3]. W 1977 doktoryzował się na Uniwersytecie Warszawskim, a w 2006 otrzymał w Polskiej Akademii Nauk stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce[4]. W 2013 uzyskał tytuł profesora nauk społecznych[5].

Działalność opozycyjna i społeczna

Od 1962 należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej, z którego został wykluczony w marcu 1967[6][1]. Od 1965 do czerwca 1967 był członkiem Klubu Babel. Uznawany za jednego z tzw. komandosów[1]. W 1968 Szlajfer wraz z Adamem Michnikiem, wówczas studenci Uniwersytetu Warszawskiego, zostali za działalność opozycyjną relegowani z uczelni. W ich obronie 8 marca 1968 odbył się wiec, który stał się początkiem masowych protestów studenckich zwanych wydarzeniami marcowymi. 10 marca 1968 aresztowano go i osadzono w Areszcie Śledczym w Warszawie-Mokotowie. Został skazany na 2 lata więzienia. Zwolniony 18 lutego 1969. W latach 1980–1989 działał w NSZZ „Solidarność” oraz redagował prasę podziemną (m.in.: „Wolnego Związkowca”, „Krytyki”, „Tygodnika Wojennego”). W latach 1989–1990 był ekspertem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego w sejmowej komisji systemu gospodarczego i przemysłu[1][2][3].

Działalność zawodowa i naukowa

Był zatrudniony jako robotnik w Drukarni Skarbowej w Warszawie (1969), referent w Polskiej Federacji Jazzowej (1969–1970), korektor stron polskich w „Fołks Sztyme” (1974–1975). Publikował także tam oraz w „Biuletynie Żydowskiego Instytutu Historycznego[1]. Wykładał m.in. na uniwersytetach w Coimbrze (1975–1976) i Dar es Salaam (1977–1979). Od sierpnia 1980 do września 1990 pracował jako adiunkt w Zakładzie Krajów Pozaeuropejskich Polskiej Akademii Nauk[3], a od 1990 do 2013 w Instytucie Studiów Politycznych PAN[4]. Pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych jako zastępca dyrektora, a od końca 1991 do lipca 1993 p.o. dyrektora[3]. W latach 2006–2018 także w Instytucie Ameryk i Europy UW[1].

W latach 1993–2008 zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – był dyrektorem Departamentu Badań Strategicznych (po reorganizacji Departamentu Strategii i Planowania Polityki). W 1998 został mianowany ambasadorem ad personam[3]. Ambasador Stały Przedstawiciel RP przy OBWE, MAEA i innych organizacjach międzynarodowych w Wiedniu od 2000[7] do 31 lipca 2004[8]. Następnie do 2006 był dyrektorem Departamentu Ameryki MSZ, a od 2006 do 2008 dyrektorem archiwum MSZ[1]. W 2005 sejmowa Komisja Spraw Zagranicznych zaakceptowała jego kandydaturę na ambasadora w Stanach Zjednoczonych[7]. Zrezygnował z objęcia stanowiska, ponieważ IPN odmówił mu przyznania statusu pokrzywdzonego[9]. W 2008 był doradcą szefa Agencji Wywiadu, a w latach 2009–2010 specjalnym doradcą ministra spraw zagranicznych ds. współpracy z USA[1].

Redaktor naczelny kwartalnika „Sprawy Międzynarodowe” (1992–2014) i jego angielskiej wersji „The Polish Quarterly of International Affairs”. Członek redakcji półrocznika „Studia Polityczne” (ISP PAN). W latach 90. w radzie redakcyjnej „Journal of Latin American Studies” (Cambridge University Press)[1].

W 1996 został odznaczony Joint Meritorious Unit Award[1].

Publikacje

  • The Faltering Economy. The Problem of Accumulation under Monopoly Capitalism (współred. John B. Foster), Monthly Review Press, New York 1984.
  • From the Polish Underground. Selections from „Krytyka”, 1978–1993 (współred. Michael Bernhard), The Pennsylvania State University Press 1995.
  • Europa Środkowo-Wschodnia i Ameryka Południowa 1918–1939: szkice o nacjonalizmie ekonomicznym (red.), PWN, Warszawa 1992.
  • Dezintegracja przestrzeni eurazjatyckiej a bezpieczeństwo Europy Środkowej i Wschodniej, PISM, Warszawa 1993.
  • Polacy–Żydzi: zderzenie stereotypów:esej dla przyjaciół i innych, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2003.
  • Droga na skróty: nacjonalizm gospodarczy w Ameryce Łacińskiej i Europie Środkowo-Wschodniej w epoce pierwszej globalizacji: kategorie, analiza, kontekst porównawczy, ISP PAN, Warszawa 2005.
  • Modernizacja zależności: kapitalizm i rozwój w Ameryce Łacińskiej, Ossolineum, Wrocław 1984.
  • Nineteenth-century Latin America. Two Models of Capitalism: the Case of Haiti and Paraguay.
  • Economic Nationalism and Globalization: Lessons from Latin America and Central Europe, Leiden–Boston: 2012.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Piotr Byszewski, Szlajfer Henryk, Encyklopedia Solidarności [dostęp 2025-05-26] [zarchiwizowane 2024-06-01].
  2. 1 2 Barbara Wizimirska (red.), Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 1992, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 1994, s. 391, ISBN 83-901305-4-8, ISSN 1230-4794.
  3. 1 2 3 4 5 Biuletyn z posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych /nr 79/, orka.sejm.gov.pl, 24 listopada 1999 [dostęp 2025-05-26] [zarchiwizowane 2025-04-18].
  4. 1 2 Prof. dr hab. Henryk Szlajfer, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2025-05-26].
  5. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 listopada 2013 r. nr 115-16-13 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2014 r. poz. 7).
  6. Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 494. ISBN 978-83-235-1791-7.
  7. 1 2 Biuletyn z posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych /nr 242/, orka.sejm.gov.pl, 18 maja 2005 [dostęp 2025-05-26] [zarchiwizowane 2025-05-26].
  8. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2004 r. nr Z. 110-16-2004 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2004 r. nr 26, poz. 432).
  9. Wojciech Czuchnowski, Dlaczego Szlajfer nie zostanie ambasadorem [online], gazeta.pl, 15 czerwca 2005 [dostęp 2025-05-26].

Bibliografia