Hiszpański (przedsiębiorstwo)

Stanisław Hiszpański – firma szewska założona w Warszawie w 1838 przez dziadka Stanisława Feliksa – Stanisława Eugeniusza Hiszpańskiego.

Stanisław Feliks był trzecim i ostatnim właścicielem. Od około 1900 przez blisko 10 lat firma mieściła się przy ul. Erywańskiej (obecnie Kredytowej) w Warszawie. W latach 1904–1907 w Kijowie działała filia firmy założona i prowadzona przez Stanisława F. Hiszpańskiego. Wówczas warszawską firmę czasowo przejął jego brat Tadeusz, także mistrz szewski[1][2].

Po 1909, aż do likwidacji w 1944, firma mieściła się przy Krakowskim Przedmieściu 7 w Warszawie. Na szyldzie firmy widniał niedźwiedź z butem w łapach[3], wewnątrz znajdowały się simmlerowskie meble. Tu przyjmowano zamówienia i sprzedawano obuwie. Wnętrze sklepu zdobił szereg dyplomów z wystaw międzynarodowych i krajowych, dokumentujących złote medale. Firma „Hiszpański” wytwarzała obuwie o jakości bezkonkurencyjnej w skali światowej. Warsztaty mieściły się poza sklepem. Pracowników – mistrzów szewskich było ok. 20. Każdy specjalizował się w określonym rodzaju obuwia[4][5]. Firma Hiszpańskiego robiła głównie obuwie męskie: długie buty oficerskie, do jazdy konnej, nadające się też do marszu; pantofle balowe; półbuty; obuwie ortopedyczne o wyglądzie „normalnego”; buty myśliwskie, także długie, sięgające do ud. Ponadto dla pań wytwarzano pantofelki i trzewiczki sznurowane ponad kostkę, wyściełane jedwabiem. Buty oficerskie od Hiszpańskiego miały klasyczny fason, z prostą linią z tyłu. Skóry miękkie Hiszpański sprowadzał z zagranicy. Natomiast twarde skóry (np. na podeszwy) były polskie – wytrzymałe i nieprzemakalne, wyprawiane według czasochłonnej technologii „dębowej”. Sukno do butów myśliwskich sprowadzane z folusza w Czarnej Górze (Tatrzańskiej) miało ponad 20-letnią trwałość. Ceny obuwia wynosiły od 70 zł za półbuty męskie do 135 zł za buty wysokie wraz z prawidłami. Płace pracowników przewyższały stawki w innych firmach. Obroty roczne firmy wynosiły 120-150 tysięcy złotych[6][7].

U Hiszpańskiego obuwie zamawiali królowie, politycy najwyższej rangi, generalicja, dyplomaci, uczestnicy corocznych zawodów hippicznych, z Europy, Azji, Ameryki Północnej i Afryki[3]. Klientami bywali też ludzie niezbyt zamożni, którzy woleli obuwie o niezmiennie eleganckim fasonie, trwałe przez wiele lat. W czasach okupacji (1939–1944) firmą „Stanisław Hiszpański” kierowała wdowa po właścicielu, Zofia Hiszpańska. Produkcja butów oficerskich była wtedy nielegalna, lecz mimo to były wytwarzane (także takie ze skrytką w obcasie na „bibułę”)[6][7].

Pudło na trzewiki damskie z firmy Stanisława Hiszpańskiego, upamiętniające 100-lecie istnienia firmy

Przypisy

Bibliografia

  • Bogumiła Hiszpańska, Portret rodzinny, Gazeta Wyborcza-Gazeta Stołeczna, 12.09.2001
  • Bogna Hiszpańska, Szewska pasja i hojność. Wspomnienie o Stanisławie Feliksie Hiszpańskim, Firmie Szewskiej i Mądralinie, Pokolenia, listopad 2018
  • Bogna Hiszpańska, Jak buty to od Hiszpańskiego, Gazeta Wyborcza-Gazeta Stołeczna, 2–3 marca 2019
  • Stanisław Hiszpański, Trzech Stanisławów Hiszpańskich, szewców warszawskich – pełny rękopis i maszynopis napisany w 1973 na zamówienie Polskiej Izby Rzemieślniczej
  • Trzech Stanisławów Hiszpańskich, szewców warszawskich, [w:] Stanisław Hiszpański, Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy, Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2000, s. 139–161, ISBN 83-85938-93-1.
  • Olgierd Budrewicz, Sagi warszawskie, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1990, ISBN 83-07-01412-3.
  • Paweł Tanewski, Wokół SGH. Domy. Ludzie. Zdarzenia, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna handlowa w 2012, ISBN 978-83-7378-771-1.
  • Stanisław Zieliński: Hiszpański Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 9. Wrocław – Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961, s. 538., reprint wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1990, ISBN 83-04-03497-2.
  • Agnieszka Dąbrowska Obuwie w zbiorach muzeów Warszawy, s. 328–331, Muzeum Warszawy, tom 11

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.