Huta Pieniacka
 Huta Pieniacka, pomnik pomordowanych Polaków | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja • liczba ludności |
|
| Tablice rejestracyjne |
BC |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°54′07″N 25°05′56″E/49,901944 25,098889 | |
Huta Pieniacka (ukr. Гута Пеняцька) – wieś, obecnie nieistniejąca, położona na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim, od 1919 do 1945 roku[1] w Polsce, od grudnia 1920 w województwie tarnopolskim, w powiecie brodzkim, w gminie Pieniaki.
Huta Pieniacka leży w odległości 5 km na północny zachód od Pieniak.
Historia
W 1875 roku we wsi znajdowała się jedyna huta szkła na terenie powiatu brodzkiego[2].
W latach 1927–1939 majątek leśny w Hucie Pieniackiej posiadał profesor prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza i działacz endecki Edward Dubanowicz, wywłaszczony w 1939 przez NKWD i w 1940 deportowany do Kazachstanu[3][4].
W styczniu–lutym 1944 we wsi stacjonowali partyzanci sowieccy pod dowództwem płk. NKWD Dmitrija Miedwiediewa[5].
28 lutego 1944 ściągnięte przeciw partyzantom radzieckim siły 4. Pułku Policji Schutzstaffel (SS), złożonego z ukraińskich ochotników nieprzyjętych do 14. Dywizji Grenadierów SS (SS-Galizien) pod dowództwem niemieckim, przy udziale oddziału Ukraińskiej Powstańczej Armii i oddziału paramilitarnego ukraińskich nacjonalistów pod dowództwem Włodzimierza Czerniawskiego, wymordowały polskich mieszkańców Huty Pieniackiej w odwecie za śmierć dwóch ukraińskich żołnierzy SS-Galizien w potyczce z miejscowym oddziałem samoobrony[6][7].
Od 2019 r. Instytut Pamięci Narodowej wnioskuje do strony ukraińskiej o zgodę na przeprowadzenie prac poszukiwawczych miejsca pochowania ofiar masakry z 1944 r.[8]
Galeria
Huta Pieniacka na austro-węgierskiej mapie sprzed 1910 r.
Kościół w Hucie Pieniackiej, 1930 r.
Pozostałości polskiego cmentarza w Hucie Pieniackiej
Zachowany, przedwojenny, polski nagrobek w Hucie Pieniackiej
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
- ↑ Powiat brodzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 374.
- ↑ Zbigniew K. Wójcik, Wspomnienia Edwarda Dubanowicza – przyczynek do biografii, „Dzieje Najnowsze”, 40 (4), 2008, s. 183.
- ↑ Łucja Orłowska, Kresy – wspomnienia mojej rodziny (fragment pracy) [online], Blog Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego, 2013 [zarchiwizowane z adresu 2014-12-05].
- ↑ D. Miedwiediew: Silnyje duchom. Kijów, 1981. wersja elektroniczna (ros.)
- ↑ PAP: Śledztwo ws. mordu w Hucie Pieniackiej. [dostęp 2009-03-11].
- ↑ Marcin Wojciechowski, Grzegorz Motyka, 65 lat temu spacyfikowano polską wieś na Ukrainie. Co stało się w Hucie Pieniackiej [online], Wyborcza.pl, 27 lutego 2009 [dostęp 2009-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-07].
- ↑ Komunikat Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie wniosków na prowadzenie prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych w Ukrainie. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2025-02-11]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Huta Pieniacka 25.) H., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 236.
- Pieniaki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 88.